Kaliforniya Körfezi'nde Vaquita Yavrusunun Doğumu Temkinli İyimserlik Aşıladı

Ekim 2025'in sonlarına doğru, Kaliforniya Körfezi'nin kuzey kesimlerinde, nesli kritik tehlike altındaki deniz memelisi olan vaquita'nın bir yavrusunun dünyaya geldiği tespit edildi. Sea Shepherd Koruma Derneği ile Meksika devlet kurumlarının ortaklaşa düzenlediği bir keşif gezisi aracılığıyla elde edilen bu gözlem, 2025 yılı itibarıyla yabani popülasyonu sadece yedi ila on birey arasında olduğu tahmin edilen bu tür için önemli bir umut ışığı sunuyor. Bu gelişme, 2025 Vaquita İzleme Araştırma Seyahati'nin doruk noktası oldu ve türün izleme çalışmaları sırasında üst üste üçüncü yıldır üreme başarısını sürdürdüğünü kanıtladı.

Mayıs ve Eylül 2025 tarihleri arasında gerçekleştirilen keşif faaliyetleri sırasında bilim insanları, hem görsel hem de akustik veriler topladı. Bu veriler, popülasyon büyüklüğünün 7 ila 10 birey arasında olduğunu gösterirken, en az bir, hatta muhtemelen iki yavrunun varlığı da belirlendi. Kıyaslama yapmak gerekirse, 2024'teki nüfus tahmini altı ila sekiz birey iken, 2023'te bu sayı on ila on üç arasındaydı. Yalnızca Meksika'nın Kaliforniya Körfezi'nin kuzeyinde yaşayan endemik bir tür olan vaquita, özellikle Çin'deki kara borsada yüksek değere sahip olan totoaba balığının yüzme kesesini hedef alan yasa dışı hayalet ağlar nedeniyle neredeyse yok olmanın eşiğine gelmiştir.

Doğa koruma çabalarının koordinasyonu, Çevre ve Doğal Kaynaklar Sekreterliği (SEMARNAT), Ulusal Korunan Doğal Alanlar Komisyonu (CONANP) ve Meksika Donanması (SEMAR) gibi kilit ortakları içeriyor; bu kurumlar Sea Shepherd ile sıkı bir iş birliği içinde hareket ediyor. İzleme programları, Sea Shepherd'a ait olan Seahorse ve Bob Barker gemileri de dahil olmak üzere, akustik dedektörler ve havadan görüntüleme tekniklerini aktif olarak kullanıyor. On yılı aşkın süredir Vaquita'yı Koruma Operasyonu kapsamında yürütülen bu devriye ve yasa dışı ağları çıkarma faaliyetleri, doğrudan eylemlerin ve iş birliğinin ölçülebilir sonuçlar verdiğini açıkça ortaya koymaktadır.

Sürdürülebilir koruma tedbirleri sayesinde, özellikle Sıfır Tolerans Bölgesi'ndeki (ZTZ) devriye ve yasalara uyumun sağlanmasıyla, bu kritik bölge içindeki yasa dışı balıkçılık faaliyetlerinde %95 oranında bir azalma sağlandığı rapor edilmektedir. 2020'de ilan edilen Sıfır Tolerans Bölgesi, 2005'te kurulan koruma alanının daha sıkı bir alt bölümüdür ve bu alanda teknelerin bulunması tamamen yasaktır. Meksika Ekoloji Bakan Yardımcısı Marina Robles García, yıllardır görülmeyen bireylerin tespit edilmesinin, türün hayatta kaldığını ve üremeye devam ettiğini kanıtladığını vurguladı.

Bu olumlu gelişmeye rağmen, türün durumu hâlâ tehlikeli olmaya devam ediyor; 1990'ların başında popülasyon yaklaşık 600 birey iken, 2018'e gelindiğinde bu sayı 10'a düşmüştü. 2023'te CITES, Meksika'yı yasa dışı avcılıkla mücadeledeki yetersizliği nedeniyle yaptırımlara tabi tutmuştu; bu yaptırımlar, hükümetin bir eylem planı benimsemesinin ardından kaldırıldı. Bu plan çerçevesinde Conapesca, sürdürülebilir balıkçılığı güvence altına almak amacıyla alternatif avlanma araçlarının kullanımı için 230'dan fazla izin verdi. Özellikle 2024'te sıfır doğum kaydedilmesinin ardından 2025'te bir yavrunun gözlemlenmesi, türün benzeri görülmemiş baskı altında dahi yaşayabilirliğini teyit eden önemli bir dönüm noktasıdır.