EU Lanceert Uniforme Bescherming voor Geografische Aanduidingen van Ambachtelijke en Industriële Producten

Op maandag 1 december 2025 heeft de Europese Unie officieel een gespecialiseerd, geünificeerd systeem voor de bescherming van geografische herkomstaanduidingen voor ambachtelijke en industriële goederen in werking gesteld. Deze fundamentele stap, vastgelegd in Verordening (EU) 2023/2411, breidt het bestaande EU-systeem voor Geografische Indicaties (GI's) uit naar niet-agrarische producten. Hiermee wordt een aanvulling geboden op de reeds bestaande bescherming voor landbouwproducten, zoals kazen en wijnen.

Deze nieuwe regelgevende structuur stelt producenten in staat om de namen van hun producten te registreren als Ambachtelijke en Industriële Geografische Aanduidingen (AIGA's). Dit geldt voor diverse sectoren, waaronder glasblazers, pottenbakkers, messenmakers en juweliers. Het initiatief heeft als doel unieke vakkennis te behouden, de werkgelegenheid in specifieke regio's te ondersteunen en consumenten te helpen bij het identificeren van authentieke, hoogwaardige Europese waren, wat het vertrouwen in de authenticiteit versterkt.

Het bevoegde orgaan dat verantwoordelijk is voor het beheer van de AIGA-registratieprocedure is het Europees Bureau voor de Intellectuele Eigendom (EUIPO), gevestigd in Alicante, Spanje. De introductie van dit systeem is een belangrijke mijlpaal voor de harmonisatie van intellectuele-eigendomsrechten binnen de interne markt van de EU, waarmee regionaal economisch en cultureel erfgoed wordt geformaliseerd en beschermd.

Het standaard aanvraagtraject kent twee fasen. Producenten dienen hun verzoek, inclusief een gedetailleerde productomschrijving, eerst in bij de nationale bevoegde autoriteit voor een beoordeling en de mogelijkheid tot nationaal bezwaar. Na een succesvolle nationale beoordeling wordt de aanvraag doorgestuurd naar het EUIPO voor verdere EU-brede toetsing, inclusief een pan-Europese oppositieprocedure, waarna de definitieve registratiebeslissing volgt.

Joao Negrão, uitvoerend directeur van het EUIPO, benadrukte dat het AIGA-systeem het potentieel heeft om de concurrentiekracht van de EU te vergroten en de lokale identiteit te versterken. Producten die in aanmerking komen voor deze bescherming zijn bijvoorbeeld Muranoglas, Limogesporselein, Solingenzwaarden en Carrara marmer. De bescherming strekt zich uit tot fysieke goederen, maar ook tot internetdomeinnamen en producten die op afstand worden verkocht, evenals goederen waarin een geregistreerd product is verwerkt.

Een vereenvoudigde aanvraagprocedure, waarbij rechtstreeks bij het EUIPO kan worden ingediend, is beschikbaar gesteld aan bepaalde lidstaten die een uitzondering hebben gekregen op de verplichting om een nationale regeling op te zetten. Deze landen zijn Denemarken, Finland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland en Zweden. De overige twintig EU-landen zullen de gebruikelijke tweestapsmethode met nationale toezichthouders volgen. In landen waar geen nationale instantie is aangewezen, neemt het EUIPO de nationale fase over, ondersteund door een centraal contactpunt binnen de betreffende lidstaat.

Een cruciaal element is de overgangsperiode. De bestaande nationale GI's voor ambachtelijke en industriële goederen zullen hun geldigheid verliezen één jaar na de volledige inwerkingtreding van de Verordening, wat neerkomt op 2 december 2026. Deze termijn geeft producenten de nodige tijd om zich aan te passen en hun rechten over te zetten naar het nieuwe EU-brede niveau. Het AIGA-systeem, als aanvulling op de bestaande bescherming voor landbouwproducten, stelt fabrikanten in staat om zich effectief te verdedigen tegen het ongeoorloofd gebruik van hun benamingen, zowel binnen de EU als op de internationale markten.

De bepalingen inzake internationale bescherming, via overeenkomsten met de WIPO, wijzen op een duidelijke strategie om de mondiale marktpositie van deze gespecialiseerde Europese artikelen te verstevigen. Dit alles getuigt van een serieuze inzet om de waarde van Europees vakmanschap te waarborgen.