Syrië Eén Jaar Na de Val van Assad: Balans Tussen Wederopbouw en Instabiliteit

Op 8 december 2025 markeren Syriërs de eerste verjaardag van de ineenstorting van de dynastie van Bashar al-Assad, een keerpunt dat een einde maakte aan de burgeroorlog die in 2011 begon. De transitieperiode, ingeluid door het offensief van Hayat Tahrir al-Sham (HTS) eind november 2024, culmineerde in de benoeming van interim-president Ahmed al-Sharaa op 29 januari 2025. De festiviteiten, inclusief parades in Damascus en Aleppo, herdenken het einde van de bijna 25-jarige heerschappij van Assad, die naar Moskou werd overgebracht waar hij in ballingschap verblijft.

De eerste twaalf maanden van de Syrische Transitional Government, gevormd op 29 maart 2025, werden gekenmerkt door hervormingen, zoals de afschaffing van de dienstplicht en het beëindigen van de angstcultuur rondom vreemde valuta. Een significante ontwikkeling is de terugkeer van ontheemden: naar schatting zijn 1,2 miljoen vluchtelingen en 1,9 miljoen intern ontheemden teruggekeerd, wat de economische groei stimuleert. Desondanks schat de Wereldbank de kosten voor de wederopbouw van de voor een derde vernietigde kapitaalgoederenvoorraad op 140 tot 345 miljard dollar.

De stabiliteit blijft echter broos, een punt dat president Al-Sharaa benadrukte tijdens zijn bezoek aan de Verenigde Staten op 10 november 2025, waar hij de koppeling tussen stabiliteit en economische ontwikkeling na de opheffing van sancties onderstreepte. De regering wordt geconfronteerd met hardnekkige interne breuken, waaronder gedocumenteerde massamoorden op Alawitische burgers in maart 2025 en op Druzen in juli 2025. Critici wijzen op de trage voortgang op het gebied van overgangsrecht en verantwoording voor eerdere wreedheden, wat de vrede onder druk zet.

De nieuwe leiding, met Al-Sharaa als voormalig HTS-leider, heeft zich gecommitteerd aan de vorming van een verenigd leger ter waarborging van de civiele vrede en territoriale eenheid. De overgangsperiode, die maximaal vijf jaar duurt tot nieuwe verkiezingen, vereist acute institutionele hervorming, ondanks dat de eerste parlementaire verkiezingen reeds in oktober 2025 plaatsvonden. De humanitaire nood blijft hoog, met 16,5 miljoen mensen die in 2025 nog steeds hulp nodig hadden.

Internationaal is er vooruitgang geboekt; de EU hief sancties op 28 mei 2025 op, gevolgd door de Verenigde Staten kort daarna, wat economisch herstel faciliteert. De VS beschouwen HTS echter nog steeds als een terroristische entiteit, een status die Sharaa bij zijn bezoek als 'betekenisloos' bestempelde na de ontbinding van de strijdgroepen. Onderzoeken onder Syrische vluchtelingen wijzen uit dat de meerderheid nog aarzelt met terugkeer vanwege aanhoudende onzekerheid. De consolidatie van de Syrische staat in deze post-conflict fase hangt af van de mate waarin de regering de verdeeldheid kan overbruggen en internationale investeringen kan aantrekken.