Bulgaarse Premier en Kabinet Treden Af Na Massale Burgerprotesten

Op donderdag 11 december 2025 heeft de Bulgaarse regering, onder leiding van premier Rosen Zjeljazkov, haar ontslag aangekondigd. Deze ingrijpende stap volgde direct op een groeiende golf van grootschalige burgerprotesten die het hele land in hun greep hielden. De premier deed deze verklaring kort voor een geplande zesde stemming over een motie van wantrouwen, ingediend door de oppositiepartij 'Wij Gaan Door met Verandering'.

Zjeljazkov rechtvaardigde zijn besluit door te stellen dat hij gehoor moest geven aan de roep van de bevolking, waarbij hij benadrukte dat de macht uiteindelijk bij het volk ligt. Hij merkte op dat zijn kabinet waarschijnlijk wel steun had gekregen in het parlement. De oorspronkelijke lont in het kruitvat was het wetsvoorstel voor de staatsbegroting van 2026, dat in november werd gepresenteerd. Dit voorstel voorzag in een tekort van 3% van het BBP, terwijl tegelijkertijd de belastingen en sociale premies zouden stijgen. Hoewel de regeringspartijen dit omstreden wetsvoorstel op 2 december introkken, muteerden de proteststemmingen al snel tot een bredere beweging gericht tegen corruptie en de inefficiëntie van het staatsbestuur.

Op het hoogtepunt van de onrust verzamelden zich woensdagavond tussen de 50.000 en 100.000 demonstranten op het Onafhankelijkheidsplein in Sofia om het onmiddellijke aftreden van de regering te eisen. De eisen van de oppositiepartijen vonden weerklank bij de Bulgaarse president Roemen Radev, die het kabinet publiekelijk opriep zijn bevoegdheden neer te leggen en vervroegde verkiezingen uit te schrijven. Premier Zjeljazkov, die sinds begin 2025 de leiding had, had zich aanvankelijk verzet tegen aftreden. Hij voerde aan dat dit een cruciaal moment was, aangezien Bulgarije minder dan drie weken later, op 1 januari 2026, zou overstappen op de euro.

Ondanks de aankondiging van het ontslag vond de stemming over het wantrouwen toch plaats en werd deze verworpen. De ministers blijven hun taken uitvoeren totdat een nieuw kabinet is bekrachtigd. Het coalitieregering van Zjeljazkov was gevormd met steun van partijen als GERB, BSP en ITN, met als verklaard doel de Europese koers van het land veilig te stellen. De laatste weken stond de regering echter onder zware kritiek.

Een belangrijk punt van zorg was de vermeende onofficiële invloed die Deljan Peevski zou uitoefenen op de regering, de veiligheidsdiensten en de rechterlijke macht. Peevski, een onofficiële partner van het kabinet, is door de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk gesanctioneerd wegens corruptie. De demonstranten uitten hun ongenoegen luidkeels met leuzen gericht tegen zowel Borissov als Peevski. Dit politieke mijnenveld ontvouwt zich nu Bulgarije zich klaarmaakt voor de invoering van de euro, wat de vraag naar de machtsoverdracht acuut maakt.

Volgens de constitutionele regels zal president Radev eerst een kandidaat voor het premierschap voordragen aan de grootste partij in het parlement, gevolgd door de tweede grootste partij. Historisch gezien kent Bulgarije een precedent voor dergelijke massale volkswoede; de grootschalige anti-regeringsdemonstraties van 2020-2021 leidden destijds al tot het aftreden van premier Boyko Borissov en andere personele wisselingen in het bestuur.