Interstellaire komeet 3I/ATLAS en de nauwkeurige Jupiter-passage in maart 2026 voeden discussies over technologisch oorsprong

Het interstellaire object 3I/ATLAS, de derde bevestigde bezoeker van buiten ons zonnestelsel na 'Oumuamua en 2I/Borisov, staat op het punt een uiterst nauwkeurige passage langs Jupiter te maken. Dit astronomische evenement, gepland voor 16 maart 2026, trekt de aandacht omdat de voorspelde minimale naderingsafstand vrijwel perfect samenvalt met de grens van de zwaartekrachtsinvloed van Jupiter – zijn Hill-straal. ATLAS (Automated Survey for Telescopes) ontdekte het object op 1 juli 2025. De hyperbolische baan, met een snelheid van ongeveer 61 km/s, bevestigde onmiddellijk de oorsprong buiten ons zonnestelsel.

De precisie van deze nadering wordt grotendeels toegeschreven aan de waargenomen niet-gravitationele versnelling die de komeet ervoer nabij zijn perihelium, dat op 29 oktober 2025 werd bereikt. Volgens gegevens van NASA's Jet Propulsion Laboratory (JPL) bedroeg deze versnelling circa 5 × 10 -7 astronomische eenheden per dag in het kwadraat. Astrofysicus Avi Loeb van Harvard University heeft geopperd dat deze versnelling mogelijk een doelbewuste koerscorrectie was, noodzakelijk om de kritieke zone van Jupiter te bereiken. Berekeningen, uitgevoerd met de NASA JPL Horizons code, wijzen uit dat de voorspelde minimale naderingsafstand 53,445 miljoen kilometer bedraagt, met een marge van slechts +/- 0,06 miljoen kilometer. Dit getal komt vrijwel overeen met de berekende Hill-straal van Jupiter voor die datum, die rond de 53,502 miljoen kilometer ligt. Dit is een statistisch toeval van ongeveer één op 26.000, rekening houdend met de baan van Jupiter.

De Hill-sfeer definieert het gebied waar de zwaartekracht van de planeet sterker is dan de getijdenkrachten van de centrale ster, de Zon, waardoor de planeet haar eigen manen kan vasthouden. Mocht 3I/ATLAS de rand van deze sfeer bereiken, dan zou dit geïnterpreteerd kunnen worden als een opzettelijke manoeuvre om sondes vrij te geven in de Lagrangepunten L1 of L2 op de grens van Jupiters zwaartekrachtsinvloed. Om een object met deze snelheid (65,9 km/s) te vangen, zou een afremming van 2,2 km/s nodig zijn, wat overeenkomt met de ontsnappingssnelheid. De interesse in Jupiter als doelwit voor potentieel buitenaards onderzoek neemt hierdoor toe. De ontdekking van technologisch geavanceerde satellieten in het Jupitersysteem die niet door aardse instanties zijn gelanceerd, zou een indirect bewijs voor deze theorie kunnen leveren.

De observaties van de komeet zijn nog in volle gang. De gegevens die gebruikt zijn voor de baanvoorspelling, inclusief de genoemde niet-gravitationele versnelling, zijn onder andere verkregen met instrumentatie van de Europese Ruimtevaartorganisatie, zoals de ExoMars Trace Gas Orbiter. NASA heeft maar liefst twaalf van haar middelen ingezet, waaronder de Mars-rover Perseverance en de Mars Reconnaissance Orbiter, om gedetailleerde beelden te verkrijgen. Officiële instanties, waaronder NASA adjunct-directeur Amit Kshatriya, benadrukken stellig dat alle waargenomen kenmerken eenduidig wijzen op een komeet van natuurlijke oorsprong, ondanks de speculaties die de ronde doen.

Het is mogelijk dat de NASA Juno-sonde, die momenteel in een baan rond Jupiter draait, ingezet kan worden voor nader onderzoek van het object nabij het punt van maximale nadering in maart 2026. Volgens de huidige prognoses zal de komeet begin jaren 2030 ons zonnestelsel verlaten, op weg naar het sterrenbeeld Tweelingen. Deze komende gebeurtenis biedt een unieke kans om een object van interstellair kaliber van dichtbij te bestuderen, wat de nieuwsgierigheid van de wetenschappelijke gemeenschap hoog houdt.