Kritische Beoordeling Vraagt om Herziening Verouderingsmetrieken in Longevity Onderzoek

Een recente systematische analyse pleit voor een fundamentele herziening van de methodologieën die worden gebruikt om biologische veroudering in de longevity wetenschap te kwantificeren. De kern van de kritiek richt zich op het feit dat veelgebruikte surrogaten voor veroudering vaak ware verouderingstrajecten vermengen met fysiologische effecten die losstaan van de chronologische leeftijd. Deskundigen wijzen erop dat successen in levensverlenging doorgaans voortkomen uit het aanpakken van specifieke, levensbeperkende pathologieën, in plaats van een algehele vertraging van het verouderingsproces zelf te bewerkstelligen.

De biologische leeftijd, die de actuele gezondheid en fitheid van cellen, weefsels en organen weerspiegelt, kan significant afwijken van de kalenderleeftijd, beïnvloed door leefstijlfactoren zoals voeding, stress en beweging. Binnen de ouderengeneeskunde wordt de bio-leeftijd bijvoorbeeld afgeleid uit metingen zoals Body Mass Index (BMI), vetpercentage, spiermassa, spierkracht, evenwicht en cognitieve functie, wat een redelijke voorspeller is voor het risico op ouderdomsgerelateerde aandoeningen. De mortaliteitsbottlenecks vertonen een opvallende variatie tussen soorten, wat de universaliteit van een enkel verouderingsmodel ondermijnt. Bij mensen is cardiovasculaire ziekte nog steeds de voornaamste doodsoorzaak, zelfs onder honderdjarigen, wat impliceert dat overlijden zelden het gevolg is van 'pure' ouderdom. Dit staat in contrast met bijvoorbeeld muizen, waar kanker de dominante factor is, en makaken, waar hart- en vaatziekten de boventoon voeren, en ongewervelden die vaak sterven aan orgaanfalen.

De wetenschappelijke gemeenschap kijkt kritisch naar de zogenaamde 'verouderingsklokken', met name de epigenetische klokken die DNA-methylatiepatronen analyseren. Hoewel de bekendste klok, ontwikkeld door Steve Horvath in 2013, 353 DNA-plaatsen gebruikt, voorspellen deze instrumenten primair de kalenderleeftijd. De review stelt dat deze klokken een correlatieve relatie vertonen; ze kunnen de leeftijd voorspellen, maar slagen er mogelijk niet in de causale mechanismen van veroudering te doorgronden. Nieuwere klokken zoals PhenoAge integreren gezondheidsmarkers zoals bloedsuiker en cholesterol, wat de koppeling met ziekterisico verhoogt, maar de voorspellende waarde blijft beperkt en de richting van het verband tussen epigenetische leeftijd en gezondheid is nog onduidelijk.

Bovendien wordt het bewijs voor het invloedrijke raamwerk van de 'hallmarks of aging' onder de loep genomen. Dit raamwerk, oorspronkelijk in 2013 met negen kenmerken gepresenteerd en in 2023 uitgebreid naar twaalf, inclusief macroautofagie, chronische ontsteking en dysbiose, wordt bekritiseerd omdat een significant deel van de ondersteunende studies geen jonge behandelde cohorten heeft geëvalueerd. Het ontbreken van deze jonge controlegroepen maakt het onmogelijk om werkelijke anti-verouderingseffecten te onderscheiden van basale fysiologische verschuivingen of symptomatische verbeteringen. Veel interventies tonen effecten in jonge dieren, wat wijst op een symptomatische werking in plaats van een daadwerkelijke modificatie van de snelheid van het verouderingsproces zelf.

Onderzoekers pleiten daarom voor een verschuiving in onderzoeksopzet. Nieuwe studies dienen zowel jonge als oude behandelde groepen te omvatten om een eenduidig onderscheid te kunnen maken tussen 'rate effects' – het daadwerkelijk vertragen van veroudering – en 'baseline effects' – het symptomatisch verbeteren van de gezondheidstoestand. Dit analytische onderscheid is cruciaal voor het identificeren van farmaceutische doelwitten die de gezondheidsspanne, en niet slechts de symptomen, daadwerkelijk kunnen verbeteren. In Nederland had bijvoorbeeld 50,2% van de 18-plussers in 2018 matig tot ernstig overgewicht, wat de prevalentie van aandoeningen die de biologische leeftijd negatief beïnvloeden, onderstreept. De consensus is dat, hoewel ongeveer twintig procent van de biologische leeftijd door genetica wordt bepaald, de snelheid van veroudering grotendeels afhangt van leefstijlfactoren.