Cuộc Trưng Cầu Dân Ý Hiến Pháp Guinea: Chính Quyền Quân Sự Gia Hạn Nhiệm Kỳ Tổng Thống Giữa Các Hạn Chế Chính Trị

Vào ngày 21 tháng 9 năm 2025, Guinea sẽ tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý về một bản hiến pháp mới, một động thái được cho là nhằm củng cố quyền lực của chính quyền quân sự dưới sự lãnh đạo của Tướng Mamady Doumbouya.

Bản hiến pháp đề xuất này bao gồm việc kéo dài nhiệm kỳ tổng thống từ năm lên bảy năm và cho phép các thành viên quân đội tham gia tranh cử, một thay đổi đáng kể so với cam kết ban đầu về việc chuyển giao quyền lực cho chính phủ dân sự vào cuối năm 2024. Cuộc bỏ phiếu này có sự tham gia của hơn 6,7 triệu cử tri đủ điều kiện trên tổng dân số khoảng 14,5 triệu người, được xem là một bước đi chiến lược của chính quyền quân sự nhằm định hình tương lai chính trị của Guinea.

Tuy nhiên, tiến trình này diễn ra trong bối cảnh các hạn chế chính trị ngày càng gia tăng. Vào ngày 25 tháng 8 năm 2025, ba đảng đối lập chính, bao gồm Tập hợp Nhân dân Guinea (RPG) và Liên minh Lực lượng Dân chủ Guinea (UFDG), đã bị đình chỉ hoạt động trong 90 ngày với lý do không tuân thủ các quy định pháp lý. Động thái này, cùng với việc đình chỉ các cuộc biểu tình dự kiến và hạn chế hoạt động truyền thông, đã làm dấy lên quan ngại sâu sắc từ các nhà phê bình và các nhà quan sát quốc tế về tính bao trùm và minh bạch của quy trình. Các đảng đối lập cáo buộc chính quyền quân sự đang tìm cách hợp pháp hóa sự cai trị của mình và tạo điều kiện cho Tướng Doumbouya nắm giữ quyền lực lâu dài.

Cuộc trưng cầu dân ý này diễn ra hơn ba năm sau cuộc đảo chính năm 2021, lật đổ chính phủ dân sự của Tổng thống Alpha Condé. Mặc dù chính quyền quân sự ban đầu cam kết chuyển giao quyền lực, thời hạn này đã bị bỏ lỡ. Guinea không phải là trường hợp cá biệt, khi khu vực Tây Phi đang chứng kiến một làn sóng các cuộc đảo chính quân sự làm lung lay tiến trình dân chủ hóa. Các chuyên gia cảnh báo việc quân đội nắm giữ quyền lực kéo dài có thể bình thường hóa chế độ độc tài bầu cử và làm suy yếu các cam kết dân chủ trong khu vực.

Các cuộc thăm dò dư luận trước đó, như của Afrobarometer, cho thấy phần lớn người dân tin rằng đất nước đang đi sai hướng và phản đối sự can thiệp của quân đội. Tuy nhiên, việc chính quyền quân sự kiểm soát quy trình kiểm phiếu, với các lãnh đạo của Tổng cục Bầu cử do Tướng Doumbouya bổ nhiệm, làm dấy lên những câu hỏi về tính khách quan của kết quả. Lịch sử của Guinea cũng cho thấy những nỗ lực thay đổi hiến pháp để kéo dài nhiệm kỳ tổng thống đã từng gây ra bất ổn. Cuộc trưng cầu dân ý này không chỉ là về việc thay đổi hiến pháp mà còn là một phép thử đối với khát vọng dân chủ của người dân Guinea và sự ổn định của toàn khu vực Tây Phi.