Lỗ Hổng Ozone Nam Cực 2025 Thu Nhỏ Kỷ Lục, Đóng Sớm Nhất Kể Từ 2019

Lỗ thủng tầng ozone phía trên Nam Cực trong năm 2025 đã ghi nhận diện tích nhỏ nhất kể từ năm 2019, với mức tối đa chỉ đạt 21,08 triệu kilômét vuông, theo dữ liệu được Cơ quan Giám sát Khí quyển Copernicus của Liên minh Châu Âu (CAMS) công bố.

Sự kiện này tiếp nối xu hướng tích cực, khi lỗ thủng đã chính thức khép lại vào ngày 1 tháng 12, đánh dấu thời điểm đóng sớm nhất được ghi nhận kể từ năm 2019. Đây là năm thứ hai liên tiếp lỗ thủng có kích thước tương đối khiêm tốn và thời gian tồn tại ngắn hơn, trái ngược với các mùa từ 2020 đến 2023, vốn chứng kiến những lỗ thủng lớn hơn và dai dẳng hơn. Bà Laurence Rouil, Giám đốc CAMS, mô tả việc lỗ thủng đóng sớm và thu nhỏ này là một "tín hiệu đáng mừng", phản ánh sự tiến triển ổn định trong quá trình phục hồi của tầng ozone, hệ quả trực tiếp của lệnh cấm các chất làm suy giảm tầng ozone (ODS).

Diễn biến của lỗ thủng ozone năm 2025 bắt đầu sớm hơn so với mức trung bình giai đoạn 1979-2022, tương tự như chẩn đoán của năm 2023, mặc dù kích thước cực đại nhỏ hơn so với đỉnh điểm 26,1 triệu kilômét vuông được ghi nhận vào năm 2023. Các nghiên cứu trước đây, bao gồm cả báo cáo năm 2023 của Đại học Otago, New Zealand, đã chỉ ra rằng lỗ thủng cực đại có thể lên tới 26 triệu km2, gấp khoảng 3,4 lần diện tích đất liền Australia. Sự thu hẹp diện tích lỗ thủng trong những năm gần đây củng cố hy vọng về sự hồi phục dần dần của lớp khí quyển quan trọng này, vốn có vai trò che chắn Trái Đất khỏi bức xạ mặt trời có hại.

Sự phục hồi này được xác nhận là kết quả trực tiếp của việc giảm thiểu các chất phá hủy ozone, chứ không phải do biến động thời tiết tự nhiên, theo một nghiên cứu dẫn đầu bởi các nhà khoa học tại MIT. Lịch sử cho thấy các nhà khoa học phát hiện vào những năm 1970 rằng chlorofluorocarbons (CFC), được sử dụng trong tủ lạnh và bình xịt, đang phá hủy tầng ozone. Phản ứng toàn cầu là Nghị định thư Montreal, có hiệu lực năm 1989, đã dẫn đến việc loại bỏ hơn 99% sản xuất và tiêu thụ CFC. Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) đã báo cáo vào tháng 9 năm 2025 rằng xu hướng phục hồi dài hạn này là minh chứng cho thành công của hành động quốc tế phối hợp.

Nghị định thư Montreal, được thông qua năm 1987, hiện được 198 quốc gia thành viên LHQ phê chuẩn, được coi là một trong những hiệp ước môi trường quốc tế thành công nhất. Các nhà khoa học dự đoán rằng nếu các chính sách hiện tại được duy trì, tầng ozone trên Nam Cực sẽ phục hồi về mức của những năm 1980 vào khoảng giữa thế kỷ này, mặc dù các dự báo khác nhau về thời điểm phục hồi hoàn toàn, với một số nghiên cứu cho rằng có thể là năm 2070. Việc bảo vệ tầng ozone cũng mang lại lợi ích kép, vì nó làm giảm lượng nhiệt năng đến bề mặt hành tinh, qua đó giúp làm chậm quá trình nóng lên toàn cầu; một nghiên cứu trên tạp chí Nature chỉ ra rằng việc bảo vệ tầng ozone có thể đã ngăn Trái Đất nóng lên thêm 0,85oC.

Việt Nam, một thành viên tích cực từ năm 1994, đã loại trừ thành công nhiều chất gây suy giảm ozone và đến tháng 8 năm 2025 đã loại trừ khoảng 240 triệu tấn CO₂ tương đương thông qua các hoạt động quản lý theo Nghị định thư Montreal. Sự suy giảm nghiêm trọng nhất của tầng ozone xảy ra ở khu vực Nam Cực do sự kết hợp của nhiệt độ cực thấp, sự hiện diện của các đám mây tầng bình lưu vùng cực và vòng xoáy địa cực. Sự thành công của Nghị định thư Montreal đã chứng minh khả năng của nhân loại trong việc giải quyết các vấn đề môi trường quy mô lớn thông qua sự đồng lòng và hành động tập thể, cung cấp một mô hình quan trọng cho các nỗ lực ứng phó với khủng hoảng khí hậu hiện nay.