Antarktyczna Dziura Ozonowa 2025: Najmniejszy Zasięg od 2019 i Najwcześniejsze Zakończenie

W roku 2025 antarktyczna anomalia ozonowa osiągnęła najmniejszy zanotowany zasięg przestrzenny od 2019 roku, notując maksymalny pomiar na poziomie 21,08 miliona kilometrów kwadratowych – precyzyjnie określiła to Służba Monitorowania Atmosfery Unii Europejskiej, Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS). Tegoroczny ubytek ozonu charakteryzował się wczesnym rozpoczęciem, co przypominało diagnostykę z roku 2023, choć jego szczytowa wielkość była znacząco mniejsza niż 26,1 miliona kilometrów kwadratowych zarejestrowane w roku poprzednim. Dane oficjalnie potwierdziły, że naruszenie warstwy ozonowej zakończyło swoją sezonową obecność 1 grudnia, co stanowi najwcześniejszą odnotowaną datę zamknięcia od 2019 roku.

Ten korzystny wynik następuje po sezonach od 2020 do 2023, które cechowały się większymi i dłużej trwającymi dziurami ozonowymi, plasując rok 2025 jako drugi z rzędu, w którym zjawisko to było relatywnie ograniczone i krótkotrwałe. Laurence Rouil, Dyrektor CAMS, skomentowała zbieżność zmniejszonego rozmiaru i wczesnego ustania zjawiska jako „budujący sygnał” odzwierciedlający stałą, pozytywną trajektorię regeneracji warstwy ozonowej. Ta postępująca poprawa jest bezpośrednio przypisywana międzynarodowemu zakazowi stosowania substancji zubożających warstwę ozonową (ODS), co stanowi przykład skutecznego globalnego zarządzania środowiskowego.

Historyczne podstawy tego sukcesu ekologicznego sięgają lat 70. XX wieku, kiedy naukowcy odkryli, że chlorofluorowęglowodory (CFC) degradują warstwę ozonową. Ten naukowy konsensus zapoczątkował Protokół Montrealski, który wszedł w życie 1 stycznia 1989 roku, prowadząc do globalnego wycofania ponad 99% produkcji i zużycia CFC. Światowa Organizacja Meteorologicznej (WMO) we wrześniu 2025 roku potwierdziła, że ten długoterminowy trend regeneracji jest bezpośrednim rezultatem skoordynowanych działań międzynarodowych, choć roczne wahania wynikające z naturalnej zmienności atmosferycznej nadal występują.

Agencje NASA i Narodowa Służba Oceaniczna i Atmosferyczna (NOAA) sklasyfikowały dziurę ozonową z 2025 roku jako piątą najmniejszą zaobserwowaną od 1992 roku. Szczytowy okres zubożenia w 2025 roku, trwający od 7 września do 13 października, charakteryzował się średnim zasięgiem około 18,71 miliona kilometrów kwadratowych. Naukowcy szacują, że gdyby poziom chloru nie został zredukowany w stratosferze w ciągu ostatnich dwudziestu pięciu lat, dziura byłaby o ponad milion mil kwadratowych większa. Paul Newman, naukowiec NASA, zaznaczył, że prognozy wskazują na tendencję do powstawania dziur mniejszych obszarowo niż na początku XXI wieku, formujących się później w sezonie i rozpadających się wcześniej.

Czynniki atmosferyczne, zwłaszcza siła wiru polarnego, mają kluczowe znaczenie dla corocznych wahań; słabszy niż normalnie wir polarny w sierpniu 2025 roku prawdopodobnie przyczynił się do wyższych temperatur stratosferycznych, a tym samym do mniejszej dziury ozonowej. Naukowcy przewidują, że przy ścisłym egzekwowaniu obecnych polityk międzynarodowych, warstwa ozonowa nad Antarktydą powinna powrócić do poziomów z lat 80. do połowy stulecia. Bez Protokołu Montrealskiego, poziomy zubożenia ozonu mogłyby wzrosnąć dziesięciokrotnie do 2050 roku, co wiązałoby się z milionami dodatkowych przypadków raka skóry i zaćmy. Ten historyczny sukces multilateralnej współpracy, potwierdzony przez 197 państw, stanowi dowód na skuteczność działania społeczności międzynarodowej w obliczu globalnych wyzwań środowiskowych.