Avrupa Uzay Ajansı, Bremen Zirvesinde Rekor Bütçe Olarak 22,1 Milyar Avro'yu Onayladı

Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Almanya'nın Bremen kentinde 26 ve 27 Kasım 2025 tarihlerinde gerçekleştirilen bakanlar düzeyindeki Konsey toplantısında, üç yıllık döneme ait benzeri görülmemiş bir bütçe olan 22,1 milyar avroyu resmen onayladı. Bu karar, ajansın 50 yıllık tarihinde bir dönüm noktası teşkil ediyor; zira onaylanan finansman miktarı, ajansın talepleriyle tam olarak örtüşen ilk üç yıllık bütçe oldu. Toplam fon hacmi, 2022'de onaylanan bir önceki üç yıllık bütçeye kıyasla %32'lik bir artışa işaret ediyor; enflasyon etkileri hesaba katıldığında ise bu artış %17 olarak gerçekleşiyor.

ESA Genel Direktörü Josef Aschbacher, bu gelişmeyi Avrupa için “büyük bir başarı” olarak nitelendirerek, özellikle mevcut jeopolitik zorluklar karşısında Avrupa'nın bilim ve inovasyondaki özerkliğini ve liderliğini pekiştirmek adına kritik bir an olduğunu belirtti. Yeni finansmanın önemli bir kısmı, Avrupa'nın uzaydaki direncini artırmaya odaklanan ve 1,35 milyar avroluk bir bütçeye sahip olan “Uzaydan Avrupa Direnci” (European Resilience from Space, ERS) adlı yeni bir girişime ayrıldı. 1975'teki kuruluşundan bu yana geleneksel olarak sivil bir kurum olan ESA, bu program sayesinde ilk kez savunma amaçlı projelere kaynak ayırma imkanı bulacak.

ERS programı, keşif, gözetleme, güvenli iletişim ve navigasyon alanlarındaki yetenekleri geliştirmek amacıyla ulusal uzay varlıklarını birleştirmeyi hedefliyor; bu da güvenlik alanındaki hayati ihtiyaçlara doğrudan bir yanıt niteliği taşıyor. Bu girişim kapsamında, Avrupa'nın uydu ağı Starlink'e karşı geliştirdiği bir alternatif olan Iris2 projesi ile Galileo sistemi gibi kritik kaynaklara savunma birimlerinin, polis teşkilatlarının ve sivil savunma hizmetlerinin erişimini sağlayacak projeler hayata geçirilecek. Bilim programına ayrılan fonlarda da önemli bir artış kaydedildi; bu program yıllık enflasyonun %3,5 üzerinde bir artışla 3,8 milyar avro alacak.

Uzay taşımacılığı için ayrılan bütçe 2,8 milyar avroya yükseltildi. Bu artış, Ariane 6 ve Vega-C fırlatma araçlarının güçlendirilmesine ve yeniden kullanılabilir bir uzay aracı olan Space Rider'ın geliştirilmesinin tamamlanmasına olanak tanıyacak. FutureEO programı çerçevesinde, ikinci nesil Copernicus uydularının geliştirilmesi de dahil olmak üzere Dünya gözlemi için 2,7 milyar avro tahsis edildi. Bremen'de alınan kararlar aynı zamanda derin uzay ve Ay keşiflerine yönelik iddialı görevlerin de temelini oluşturmaktadır.

Mars'ta yaşam izleri arayacak olan Rosalind Franklin gezginini taşıyacak ExoMars görevinin finansmanı, 2028'de planlanan fırlatma ile birlikte onaylandı; NASA, fırlatma hizmetini sağlama konusundaki taahhüdünü yineledi. ESA ayrıca, Argonaut iniş aracı geliştirilmesi de dahil olmak üzere Ay araştırmalarına yönelik hazırlıklarını sürdürecek. Josef Aschbacher, NASA'nın Artemis programına katılacak ilk Avrupalı astronotların Fransa, Almanya ve İtalya'dan olacağını duyurdu; Ay'a ilk ayak basacak olanın ise bir Alman astronot olacağı belirtildi.

Bu önemli mali paketin onaylanmasında Almanya, 5 milyar avronun üzerinde katkıyla en büyük bağışçı konumunda yer aldı; onu 3,7 milyar avro ile Fransa ve 3,5 milyar avro ile İtalya takip etti. Avrupa Yatırım Bankası'nın (EIB) ticari bankalarla ortaklaşa uzay şirketleri için 1,4 milyar avro mobilize edecek Space TechEU programını başlatacağını duyurması dikkat çekiciydi. Ayrıca, Tromsø'de bir Arktik Uzay Merkezi kurulması amacıyla Norveç ile bir niyet mektubu imzalandı. 23 üye, ortak ve işbirlikçi ülkenin temsilcileri tarafından onaylanan bu cömert finansman paketi, Avrupa'nın küresel sahnede bağımsızlığını ve rekabet gücünü artırma konusundaki kolektif kararlılığını net bir şekilde ortaya koymaktadır. CM25'te alınan kararlar aynı zamanda ESA'nın 2040'a kadar olan uzun vadeli uzay faaliyet hedeflerini belirleyen Stratejisi'nin ilk uygulama aşamasını da teşkil etmektedir.