ReShark: Powrót Rekinów Lampartów do Raja Ampat

W sercu archipelagu Raja Ampat w Indonezji, regionu uznawanego za „klejnot Korony” bioróżnorodności morskiej, trwa pionierski projekt ReShark. Jego celem jest przywrócenie populacji zagrożonego rekina lamparta (Stegostoma tigrinum) na rafy, z których gatunek ten niemal całkowicie zniknął. Ta ambitna inicjatywa, będąca globalnym wysiłkiem ponad 100 instytucji z 20 krajów, stanowi przełom w ochronie oceanów i inspirację dla przyszłych działań na rzecz odtworzenia gatunków morskich.

Raja Ampat, region o niezrównanej koncentracji życia morskiego, od dawna jest priorytetem dla działań konserwatorskich. Obszar ten, objęty rozległą siecią morskich obszarów chronionych (MPA) o łącznej powierzchni ponad 46 000 km², od 2012 roku posiada również status sanktuarium rekinów. Pomimo tych wysiłków, rekiny lamparty, niegdyś powszechne w płytkich wodach Indo-Pacyfiku, zostały zdziesiątkowane przez nadmierne połowy i handel płetwami rekimi. Do 2012 roku gatunek ten był lokalnie uważany za wymarły w Raja Ampat.

Projekt ReShark, zainicjowany w 2023 roku, wykorzystuje innowacyjne podejście, porównywalne do reintrodukcji gatunków lądowych. Kluczowym elementem jest współpraca z akwariami na całym świecie, które hodują rekiny lamparty. Nadwyżki jaj, pochodzące od zdrowych, genetycznie zróżnicowanych osobników, są transportowane do specjalnie przygotowanych wylęgarni w Raja Ampat. Tam, pod opieką „nianek rekinków”, jaja są inkubowane, a następnie wyklute młode osobniki są hodowane, znakowane i wypuszczane do naturalnego środowiska.

Do tej pory wysłano 126 jaj, wykluło się 82 młode, a 39 zostało już uwolnionych do oceanu. Celem jest wypuszczanie 50-75 rekinów rocznie, co ma pozwolić na odbudowę stabilnej populacji w ciągu dekady. Sukces ReShark opiera się również na silnym zaangażowaniu lokalnych społeczności. Indonezyjczycy są szkoleni do zarządzania wylęgarniami, a dzieci aktywnie uczestniczą w karmieniu młodych rekinów. To podejście buduje poczucie odpowiedzialności za ochronę przyrody i wspiera zrównoważoną turystykę ekologiczną.

Działania te stanowią świadectwo tego, jak współpraca i wspólne dążenie do celu mogą przynieść realne rezultaty w przywracaniu równowagi w przyrodzie. Ten przełomowy projekt, określany jako „pierwszy taki dla oceanu, a zwłaszcza dla rekinów”, już zainspirował podobne inicjatywy, takie jak projekt „StAR Project Thailand”, który rozpoczął się w maju 2025 roku. Podkreśla to znaczenie międzynarodowej współpracy w obliczu globalnych wyzwań związanych z utratą bioróżnorodności. Choć droga do pełnego odtworzenia populacji jest długa i wymaga stałego monitorowania oraz utrzymania silnych zabezpieczeń morskich, projekt ReShark oferuje namacalny dowód na to, że dzięki innowacyjnym metodom i zaangażowaniu wielu partnerów, możliwe jest odwrócenie negatywnych trendów i przywrócenie życia gatunkom znajdującym się na skraju wyginięcia.