Lodołamacz „Noosfera” dostarczył ekspedycję na stację „Akademik Wiernadski”, cementując partnerstwo z Meksykiem

Ukraiński statek badawczy, lodołamacz „Noosfera”, pomyślnie zakończył rejs do stacji antarktycznej „Akademik Wiernadski”, zlokalizowanej na Wyspie Galindez. To historyczne przybycie oznacza, że uczestnicy ukraińskiej ekspedycji sezonowej po raz pierwszy dotarli do placówki na pokładzie tej właśnie jednostki.

Lodołamacz „Noosfera”, będący dumą ukraińskiej floty badawczej, to dawny brytyjski RRS James Clark Ross, który został przejęty przez Ukrainę w sierpniu 2021 roku. Statek mierzy 99,04 metra długości i ma wyporność 5 732 tony. Jednostka jest zdolna do dwumiesięcznej autonomicznej pracy, zapewniając zakwaterowanie dla maksymalnie 50 naukowców oraz 27 członków załogi. Cała podróż do antarktyckiego posterunku trwała dziewiętnaście dni, rozpoczynając się z chilijskiego portu Punta Arenas. Kapitan Paweł Panasiuk relacjonował, że przeprawa przez Cieśninę Drake’a była zaskakująco łagodna. Maksymalna wysokość fal nie przekroczyła 3–4 metrów, co zostało określone jako „idealna trasa” dla tak wymagającego przejścia.

Podczas rejsu „Noosfera” aktywnie służyła do gromadzenia danych oceanograficznych. Ukraińscy oceanografowie wykorzystali zaawansowane systemy wielowiązkowego echosondowania do kartowania batymetrycznego dna morskiego. Osiągnęli oni przy tym bardzo wysoką rozdzielczość – 25 centymetrów na piksel – mierząc głębokości dochodzące do 12 kilometrów. Naukowcy określili te technologie hydroakustyczne jako „oczy dla naszej geologicznej pracy morskiej”. Kluczowym celem wizyty było wysadzenie ekipy technicznej, która ma kontynuować prace modernizacyjne na stacji „Akademik Wiernadski”. Modernizacje te zostały przerwane przed pełnoskalową inwazją. Stacja, przekazana przez Wielką Brytanię 6 lutego 1996 roku, nosi imię Wołodymyra Wiernadskiego, twórcy nauki o noosferze. Bieżące prace na ten sezon obejmują wymianę przestarzałego systemu kanalizacyjnego, instalację nowych opraw oświetleniowych oraz rozbudowę specjalistycznego stanowiska do badań meteorologicznych.

Ekspedycja ta stanowi również ważną platformę do zacieśniania międzynarodowej współpracy naukowej. W jej ramach zaplanowano udział ukraińskich specjalistów w Pierwszej Meksykańskiej Ekspedycji Antarktycznej (AMEA) w sezonie 2025. Umożliwiło to podpisanie Memorandum o współpracy między Ukraińskim Narodowym Centrum Badań Antarktycznych (NANC) a Meksykańską Agencją Badań Antarktycznych (AMEA) w Meksyku 11 sierpnia 2025 roku. Dokument ten, ważny przez pięć lat, przewiduje wspólne projekty badawcze realizowane zarówno na pokładzie „Noosfery”, jak i na stacji „Akademik Wiernadski”. Prezydent AMEA, Patricia Valdespino, podkreśliła, że dla Meksyku jest to szansa na zaangażowanie się w projekty realizowane przez Narodowy Uniwersytet Autonomiczny Meksyku (UNAM) oraz Instytut Nauk Morskich i Limnologii (ICMyL).

Dyrektor NANC, Jewhen Dykij, zaznaczył, że Antarktyda pełni funkcję globalnego regulatora klimatu, a włączenie większej liczby państw, takich jak Meksyk, jest strategicznie istotne dla badania jej ekosystemu w obliczu zmian klimatycznych. Wyraził również zadowolenie, że Ukraina pełni rolę „pomostu do Antarktydy” dla krajów dopiero rozpoczynających swoją działalność na kontynencie, co wzmacnia pozycję Ukrainy wśród państw Globalnego Południa. W ramach wspólnych działań czterech meksykańskich geologów będzie współpracować z ukraińskimi ekspertami przy zbieraniu próbek skał kluczowych dla rekonstrukcji paleoklimatu. Obecnie statek jest rozładowywany przed planowanym powrotem do Punta Arenas, skąd kontynuowana będzie realizacja programu antarktycznego.