Ukrayna'nın Buz Kırıcı Gemisi 'Noosfera' ile Antarktika'ya Ulaşım ve Meksika ile Stratejik Ortaklığın Güçlenmesi

Ukrayna'nın bilimsel araştırma gemisi ve aynı zamanda buz kırıcısı olan 'Noosfera', Galindez Adası'nda konuşlu bulunan 'Akademik Vernadski' araştırma istasyonuna başarılı bir şekilde intikal etti. Bu varış, Ukrayna'nın mevsimlik bilimsel heyetinin bu gemiyle ilk kez istasyona ulaşması anlamına geliyor. Bu sefer, hem lojistik bir başarıyı hem de uluslararası bilimsel işbirliklerinin derinleştiğini gösteriyor.

Ukrayna araştırma filosunun amiral gemisi konumundaki 'Noosfera', 2021 yılının Ağustos ayında Birleşik Krallık'tan devralınmadan önce RRS James Clark Ross adıyla hizmet veriyordu. 99,04 metre uzunluğa ve 5.732 ton deplasmana sahip olan bu güçlü gemi, 27 kişilik mürettebat ve 50 bilim insanına kadar kapasiteye sahip olup, iki aya kadar otonom operasyon sürdürebiliyor. Şili'nin Punta Arenas limanından başlayan 19 günlük zorlu bir yolculuğun ardından Antarktika üssüne ulaşım sağlandı. Kaptan Pavel Panasyuk, Drake Geçidi'nden geçişin şaşırtıcı derecede sakin olduğunu, dalga yüksekliklerinin maksimum 3-4 metre civarında seyrettiğini ve bu durumu 'ideal bir rota' olarak nitelendirdiğini belirtti.

Yolculuk sırasında 'Noosfera', okyanus bilimsel veri toplama aracı olarak da kullanıldı. Ukraynalı okyanus bilimcileri, deniz tabanının batimetrik haritalamasını yapmak amacıyla çoklu ışınlı eko-ses sistemlerini devreye soktu. Bu sistemler, 12 kilometre derinliğe kadar ölçümlerde piksel başına 25 santimetre gibi yüksek bir çözünürlük elde edebiliyor. Bilim insanları, bu hidroakustik teknolojileri, yürüttükleri deniz jeolojisi çalışmaları için 'gözlerimiz' olarak tanımladılar. Geminin buradaki temel görevi ise, tam ölçekli işgal öncesinde başlatılan 'Akademik Vernadski' istasyonundaki modernizasyon çalışmalarını sürdürmek üzere teknik ekibi karaya çıkarmaktı. 6 Şubat 1996'da İngiltere'den devralınan ve noosfer teorisinin kurucusu Vladimir Vernadski'nin adını taşıyan istasyonda, bu sezon için planlanan güncellemeler arasında eskiyen kanalizasyon sisteminin yenilenmesi, aydınlatma ünitelerinin değiştirilmesi ve meteorolojik araştırmalar için özel bir alanın genişletilmesi bulunuyor.

Bu sefer aynı zamanda uluslararası bilimsel işbirliğini pekiştirme misyonunu da üstleniyor. Heyet, 2025 sezonunda Meksika'nın Birinci Antarktika Seferi'ne (AMEA) Ukraynalı uzmanların katılımını sağlayacak bir platform görevi görecek. Bu işbirliği, Ukrayna Ulusal Antarktik Bilim Merkezi (NANC) ile Meksika Antarktik Araştırmaları Ajansı (AMEA) arasında 11 Ağustos 2025 tarihinde Mexico City'de imzalanan işbirliği Memorandumu sayesinde mümkün oldu. Beş yıllık süreyle geçerli olan bu anlaşma, 'Noosfera' gemisinde ve 'Akademik Vernadski' istasyonunda ortak araştırmaların yürütülmesini öngörüyor. AMEA Başkanı Patricia Valdespino, Meksika için bu durumun Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi (UNAM) ve Deniz Bilimleri ve Limnoloji Enstitüsü (ICMyL) projelerine dahil olma fırsatı sunduğunu vurguladı.

NANC Başkanı Yevhen Dikiy, Antarktika'nın küresel iklimin düzenleyicisi olduğunu belirterek, Meksika gibi daha fazla ülkenin bu alana dahil olmasının değişen iklim koşullarında ekosistemi incelemek açısından stratejik önem taşıdığını ifade etti. Dikiy, Ukrayna'nın, kıtaya yeni adım atan ülkeler için 'Antarktika'ya açılan bir köprü' rolü üstlenmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Bu durumun, Ukrayna'nın Küresel Güney ülkeleri arasındaki konumunu güçlendirdiğini belirtti. Ortak çalışmalar kapsamında, dört Meksikalı jeolog, paleo-iklim rekonstrüksiyonu için gerekli olan kayaç örneklerini toplamak üzere Ukraynalı meslektaşlarıyla işbirliği yapacak. Şu anda gemi, Punta Arenas'a dönerek Antarktika programına devam etme hazırlıkları çerçevesinde boşaltma işlemlerini sürdürüyor.