Libanon start ontwapening Palestijnse facties in vluchtelingenkampen

Libanon is begonnen met een significante stap in het ontwapeningsproces van Palestijnse facties binnen de vluchtelingenkampen. Sinds augustus 2025 draagt het Libanese leger wapens over van deze groeperingen, met als doel om tegen het einde van het jaar alle wapenbezit te centraliseren bij de nationale strijdkrachten. Dit initiatief, dat voortkomt uit een overeenkomst in mei 2025 tussen de Palestijnse Autoriteit President Mahmoud Abbas en de Libanese President Joseph Aoun, markeert een belangrijke ontwikkeling in de inspanningen van Libanon om zijn soevereiniteit te verstevigen en de nationale veiligheid te verbeteren.

Het ontwapeningsproces begon in het Burj al-Barajneh kamp in Beiroet en heeft zich sindsdien uitgebreid naar andere locaties, waaronder kampen in Tyrus, Beddawi en Ain al-Hilweh. De overgedragen wapens omvatten een breed scala aan artillerie, van persoonlijke vuurwapens tot zwaardere uitrusting zoals Grad-raketten en machinegeweren. De Verenigde Staten hebben deze stappen geprezen; de Amerikaanse gezant Thomas Barrack noemde de ontwapening een "historische stap naar eenheid en stabiliteit".

Ondanks de vooruitgang wordt het proces geconfronteerd met uitdagingen. Facties zoals Hamas en Islamitische Jihad hebben hun medewerking gekoppeld aan verbeteringen in de burgerlijke en mensenrechten van Palestijnen in Libanon. Decennia van moeilijke levensomstandigheden, beperkte werkgelegenheid en een gebrek aan fundamentele rechten hebben geleid tot een diepgewortelde behoefte aan veiligheidsgaranties binnen de Palestijnse vluchtelingengemeenschap. Historisch gezien zijn Palestijnse facties terughoudend geweest om hun wapens af te staan zonder dergelijke waarborgen, een les die is geleerd uit eerdere ervaringen waarbij ontwapening niet werd gevolgd door de verwachte rechten of bescherming.

De bredere context van deze ontwapening is van groot belang. Het vindt plaats te midden van verhoogde regionale spanningen en volgt op een periode van intens conflict tussen Israël en Hezbollah. Het bredere plan van de Libanese regering omvat ook de ontwapening van Hezbollah, een proces dat op eigen weerstand stuit. Hezbollah heeft verklaard dat hun wapens essentieel zijn voor hun verzet tegen Israël. Het succes van het ontwapeningsinitiatief van de Palestijnen wordt door sommigen gezien als een mogelijke voorloper of parallelle stap om de kwestie van Hezbollah's arsenaal aan te pakken.

De historische achtergrond van de Palestijnse aanwezigheid in Libanon gaat terug tot de Nakba van 1948, met de oprichting van talrijke vluchtelingenkampen door de decennia heen. Deze kampen opereerden vaak met een zekere mate van autonomie, buiten de directe jurisdictie van de Libanese staat. De huidige ontwapeningscampagne vertegenwoordigt een van de meest serieuze pogingen in jaren om deze dynamiek te veranderen en staatscontrole te consolideren. Het Libanees-Palestijnse Dialoogcomité is actief betrokken bij discussies met verschillende facties, waaronder Hamas en Islamitische Jihad, om deze complexiteiten te navigeren. Het uiteindelijke succes van dit proces hangt af van het aanpakken van de legitieme zorgen van de Palestijnse vluchtelingen, terwijl tegelijkertijd het staatsmonopolie op wapens stevig wordt gevestigd.