Astronomische Gemeenschap Registreert GRB 250702B: De Langstdurende Gammaflits Ooit, Mogelijk Bewijs van een Zwart Gat van Gemiddelde Massa

De astronomische wereld heeft een recordbrekende gebeurtenis bevestigd: de registratie van de langstdurende gammaflits (GRB) tot nu toe, aangeduid als GRB 250702B. Deze kosmische uitbarsting werd op 2 juli 2025 gedetecteerd door de Fermi-ruimtetelescoop van NASA. De initiële emissie van gammastraling duurde minimaal zeven uur. Dit is bijna twee keer zo lang als de vorige geregistreerde duur voor een dergelijke gebeurtenis. Bovendien vertoonde het fenomeen herhaalde explosieve pulsen, waardoor de totale actieve fase zich uitstrekte over meerdere dagen. Dit bood wetenschappers een ongekend lange periode voor diepgaande analyse.

De kern van dit hemelse mysterie ligt in de registratie van een abnormaal langdurige explosie, die de conventionele modellen voor gammaflitsen op losse schroeven zet. Dit zou de eerste directe waarneming kunnen zijn van de getijdendood van een ster door een zwart gat met een gemiddelde massa (IMBH), waarvan de massa wordt geschat tussen de 100 en 100.000 zonsmassa's. De eerste detectie op 2 juli 2025 leidde onmiddellijk tot een gecoördineerde wereldwijde respons. Krachtige grondgebaseerde instrumenten, waaronder die van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) en telescopen van de National Science Foundation (NSF), werden ingezet.

De bron van dit signaal bevindt zich in een ver, massief en stofrijk sterrenstelsel, dat zich op miljarden lichtjaren afstand van de Aarde bevindt. De gedetailleerde observaties onthulden de initiële golf van zeven uur gammastraling, gevolgd door terugkerende pulsen gedurende een periode van enkele dagen. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een plasmajet, die bijna met de lichtsnelheid reist, die interageert met het dichte omringende gas en stof. Vooraanstaande onderzoekers, zoals Eliza Neitz van de George Washington University en het Goddard Space Flight Center van NASA, samen met Jonathan Carney van de University of North Carolina in Chapel Hill, zijn druk bezig met de analyse van de verzamelde gegevens.

Eliza Neitz merkte op dat deze flits totaal afwijkt van alles wat de afgelopen vijftig jaar is waargenomen, wat wijst op een potentieel nieuw mechanisme voor kosmische explosies. De gezamenlijke inspanningen van talrijke instituten waren cruciaal. Door instrumenten zoals de Very Large Telescope (VLT) van ESO, de 4-meter Victor M. Blanco telescoop van NSF en de telescopen van de Internationale Gemini Observatoria in te zetten, kon het fenomeen gedurende achttien dagen worden gevolgd. Het licht van GRB 250702B heeft er ongeveer 8 miljard jaar over gedaan om ons te bereiken.

Observaties met de James Webb Space Telescope (JWST) en de Hubble-ruimtetelescoop toonden aan dat de straling zich een weg baant door dikke stofbanen in het moederstelsel. Eric Burns van de Louisiana State University benadrukte dat alleen de gecombineerde kracht van instrumenten op verschillende ruimtevaartuigen, waaronder Swift en Psyche, het mogelijk maakte om dit evenement volledig te doorgronden. Het is inderdaad een huzarenstukje van internationale samenwerking.

Hoewel standaardverklaringen voor GRB's vaak neerkomen op de ineenstorting van massieve blauwe superreuzen of getijdendissipatie-evenementen (TDE's), past GRB 250702B niet volledig binnen deze kaders. Onder de alternatieve hypothesen wordt het model van de fusie van een stellaire zwarte gat met een heliumster overwogen. Echter, zoals de onderzoekers opmerken, verklaren dergelijke scenario's, net als collapsars of micro-TDE's, niet alle waargenomen kenmerken volledig. Dit onderstreept de uitzonderlijkheid van GRB 250702B in de context van de ongeveer 15.000 geregistreerde GRB's sinds 1973. Mocht het scenario van de getijdendood door een zwart gat van gemiddelde massa bevestigd worden, dan levert dit evenement cruciale empirische gegevens op over het bestaan van deze zogenaamde 'middengewicht' zwarte gaten.