Khi 'United by Music' trở thành câu hỏi, chứ không phải khẩu hiệu

Đôi khi, âm nhạc làm được những điều mà các quy tắc ứng xử thông thường không thể: nó lập tức phơi bày những rạn nứt đang tồn tại trên thế giới.

Và ngay trong tuần này, một nốt nhạc đầy tính biểu tượng đã vang lên tại Eurovision: nghệ sĩ Nemo của Thụy Sĩ (quán quân năm 2024) tuyên bố sẽ trả lại chiếc cúp cho EBU (Tổ chức Phát thanh Truyền hình Châu Âu) để phản đối quyết định cho phép Israel tham gia cuộc thi năm 2026.

Hành động của Nemo: Sự kiện đáng chú ý trong tuần

Nemo đã giải thích rằng hành động này xuất phát từ sự mâu thuẫn sâu sắc giữa các giá trị cốt lõi của cuộc thi—đoàn kết, hòa nhập và phẩm giá—với quyết định của EBU là duy trì sự góp mặt của Israel. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh chiến sự đang diễn ra tại Gaza và những cáo buộc quốc tế gay gắt (bao gồm cả những báo cáo từ ủy ban Liên Hợp Quốc; Israel bác bỏ các cáo buộc này).

Phía EBU đã phản hồi bằng cách bày tỏ sự tiếc nuối trước quyết định của nghệ sĩ, nhưng đồng thời khẳng định họ tôn trọng lập trường của Nemo. Họ nhấn mạnh rằng Nemo vẫn là một “thành viên quý giá của đại gia đình Eurovision”.

Bối cảnh cuộc thi: Những cuộc tẩy chay và sự chia rẽ

Sau thông báo của EBU, đã có năm quốc gia tuyên bố sẽ không tham gia tranh tài vào năm 2026: Tây Ban Nha, Hà Lan, Ireland, Slovenia và Iceland. Mặc dù lý do được đưa ra có sự khác biệt, nhưng cốt lõi của vấn đề vẫn là sự khó khăn trong việc “giả vờ rằng đây chỉ là âm nhạc” khi thế giới đang phải lắng nghe những nỗi đau thực tại.

Tuy nhiên, cuộc thi không hoàn toàn tan rã. Bulgaria, Romania và Moldova đã xác nhận sự trở lại của họ, và EBU vẫn kiên định nhấn mạnh tầm quan trọng của một cộng đồng thống nhất.

Vienna 2026: Âm nhạc vẫn được lên lịch

Cuộc thi lần thứ 70, một sự kiện kỷ niệm, sẽ được tổ chức tại Vienna (Wiener Stadthalle). Lịch trình đã được ấn định rõ ràng: vòng bán kết vào ngày 12 và 14 tháng 5 năm 2026, và đêm chung kết diễn ra vào ngày 16 tháng 5 năm 2026.

Và đây chính là nghịch lý lớn nhất của tuần: khẩu hiệu “United by Music” (Đoàn kết bằng Âm nhạc) đã được in trên các áp phích, nhưng chính sự “đoàn kết” đó lại trở thành một câu hỏi lớn, thay vì một lời khẳng định chắc chắn.

Không phải cạnh tranh, mà là vang vọng Hòa bình

Chúng ta có thể tranh cãi về các quy tắc. Chúng ta có thể không đồng tình với các quyết định của ban tổ chức. Nhưng âm nhạc—nếu nó thực sự sống động—luôn kêu gọi chúng ta đi sâu hơn: không phải để tìm kiếm chiến thắng, mà là để đồng điệu cảm xúc.

Nó hướng đến câu hỏi “làm thế nào để không đánh mất nhân tính trong mỗi con người”, chứ không phải “ai đúng ai sai”. Hành động của Nemo không chỉ là về chiếc cúp. Nó là minh chứng cho thấy thính giác của thế giới này quá nhạy cảm để có thể bịt tai trước những khẩu hiệu sáo rỗng.

Nếu Eurovision thực sự mong muốn trở thành một không gian hòa bình, nó sẽ phải đối mặt với nhiệm vụ vô cùng phức tạp: giữ vững sân khấu mà không biến nó thành vũ khí—và giữ lại những con người mà không buộc họ phải im lặng.

Sự kiện này đã thêm điều gì vào giai điệu của hành tinh

Nó đã thêm vào một nốt cao về trách nhiệm: khi văn hóa mang tầm vóc toàn cầu, nó không thể còn đứng ngoài cuộc sống thực tế. Nó cũng mang đến một tia hy vọng thầm lặng: chúng ta vẫn có quyền lựa chọn tông giọng—không phải tông giọng chia rẽ, mà là tông giọng của sự quan tâm chung;

không phải tông giọng cạnh tranh, mà là tông giọng của trái tim nhân loại chung.

Bởi lẽ, đúng là chúng ta khác biệt về âm sắc. Nhưng nếu lắng nghe kỹ hơn, chúng ta vẫn có thể gặp nhau ở một điểm chung: khát vọng được sống. Cơ hội để con người không bị điếc bởi chính tiếng ồn của mình không đến từ người át giọng tất cả, mà đến từ người vẫn giữ được khả năng lắng nghe người khác trong thời khắc khó khăn nhất.

Âm nhạc ở đây chính là về điều đó: không phải nhắm mắt làm ngơ trước thực tại, mà là duy trì không gian bên trong thực tại đó, nơi con người quan trọng hơn lá cờ, và tiếng nói chân thật còn giá trị hơn bất kỳ khẩu hiệu nào.

Và càng khi thế giới người lớn tranh cãi ồn ào về điều lệ, tẩy chay và cấp phép, thì tần số khác—tần số trái tim trẻ thơ—lại càng được lắng nghe rõ ràng hơn, dù âm lượng nhỏ bé nhưng chân thành. Trong ca khúc «Ce Monde», Lou Délice tại Junior Eurovision 2025 đã hát lên điều mà chúng ta, những người lớn, thường xuyên lãng quên: thế giới này trước hết được cảm nhận, sau đó mới được thảo luận.

Có lẽ, “United by Music” chân thật nhất hiện nay không nằm trên những tấm áp phích lớn, mà ẩn chứa trong giọng hát trong trẻo của một đứa trẻ, không cần lời lẽ chính trị, chỉ đơn thuần hát về một thế giới mà người ta khao khát được sống.