Müzikle Bir Olmak Slogan Değil, Bir Soruya Dönüştüğünde

Bazen müzik, protokollerin yapamadığını yapar: dünyadaki anlaşmazlıkların nerede olduğunu anında gösterir. Bu hafta Eurovision'da adeta sembolik ve sert bir nota yükseldi: 2024 birincisi İsviçreli sanatçı Nemo, İsrail'in 2026 yarışmasına katılımına izin verilmesi kararını protesto etmek amacıyla kazandığı kupasını organizatör EBU'ya iade edeceğini açıkladı.

Bu haftanın öne çıkan olayı, Nemo'nun bu sembolik jesti oldu. Nemo, yarışmanın temelini oluşturan birlik, kapsayıcılık ve onur gibi değerler ile EBU'nun Gazze'deki savaş ve uluslararası alandaki sert eleştiriler (BM komisyonu raporlarında da yer alan ve İsrail'in reddettiği iddialar dahil) karşısında İsrail'in katılımını sürdürme kararının çeliştiğini belirtti.

EBU ise sanatçının kararından duyduğu üzüntüyü dile getirdi ancak Nemo'nun duruşuna saygı duyduğunu vurguladı. Kurum, Nemo'nun hala Eurovision ailesinin değerli bir üyesi olduğunu da sözlerine ekledi. Bu açıklama, olayın sadece bir kupanın iadesinden ibaret olmadığını, daha derin bir değerler çatışmasını yansıttığını gösteriyor.

EBU'nun bu kararı sonrası yarışmada bir tür bölünme yaşanıyor. İspanya, Hollanda, İrlanda, Slovenya ve İzlanda olmak üzere beş ülke 2026'daki katılımlarını askıya aldıklarını duyurdu. Bu ülkelerin gerekçeleri farklı şekillerde ifade edilse de, ortak payda şu: Dünya acıyı duyarken 'sadece müzik yapıyormuş gibi' davranmanın imkansız olduğu hissiyatı hakim.

Buna karşın, yarışmanın tamamen dağılmadığını da belirtmek gerekir. Bulgaristan, Romanya ve Moldova gibi ülkeler 2026'da yeniden katılım teyidinde bulunarak EBU'nun vurguladığı ortak topluluk bilincinin önemini korumaya çalıştıklarını gösterdiler. Bu durum, organizasyon içinde farklı görüşlerin aynı anda var olduğunu ortaya koyuyor.

Gelecek yılki, yani 70. Eurovision Şarkı Yarışması Viyana'da (Wiener Stadthalle) düzenlenecek. Yarı finaller 12 ve 14 Mayıs 2026'da, büyük final ise 16 Mayıs 2026'da yapılacak. Tarihler ve mekan kesinleşmiş durumda.

İşte bu haftanın en büyük paradoksu da tam burada ortaya çıkıyor: Afişlere şimdiden basılan 'United by Music' (Müzikle Birleşmiş) sloganı, bizzat o 'birleşmenin' artık bir iddia değil, ciddi bir soru işareti haline geldiğini gösteriyor. Slogan ile eylemler arasındaki uçurum belirginleşti.

Kurallar hakkında tartışabiliriz, kararlara katılmayabiliriz. Ancak canlı olan müzik, her zaman daha derine çağırır: zaferden ziyade birlikte tınlamaya; 'kim haklı' sorusundan çok, 'insandaki insanlığı nasıl kaybetmeyiz' sorusuna.

Nemo'nun eylemi kupayla ilgili değil. Bu, dünyanın sloganlara kulaklarını tıkamayacak kadar hassas bir kulağa sahip olduğunun kanıtıdır. Eğer Eurovision gerçekten bir barış alanı olmak istiyorsa, sahneyi bir silaha dönüştürmeden sürdürme ve insanları susturmaya zorlamadan koruma gibi zorlu bir görevi yerine getirmek zorunda kalacaktır.

Bu olay, küresel kültür sahnesine yüksek bir sorumluluk notası ekledi: Kültür küreselleştikçe, artık 'dünyanın dışında' kalamaz. Aynı zamanda sessiz bir umut da ekledi: Ayrılık tonu yerine, ortak bir özen tonunu seçme gücümüz hala var; rekabet yerine, ortak bir insan kalbi tonunu seçme gücümüz var.

Temel olarak farklı tınılara sahip olsak da, daha derine dinlediğimizde, yaşama arzusu ortak paydasında buluşma yeteneğimiz devam ediyor. İnsanların kendi gürültülerinden sağır olma ihtimali varsa, bunu sağlayan, herkesi bastıran değil, en zor anda bile başkalarını dinleme yeteneğini koruyandır.

Müzik tam da bununla ilgilidir: Gerçeklerden gözleri kaçırmak değil, gerçekliğin içinde insanın bayraktan, canlı sesin ise her türlü slogandan daha önemli olduğu bir alanı korumaktır.

Büyükler yönetmelikler, boykotlar ve izinler üzerine ne kadar yüksek sesle tartışırsa, o kadar net duyulur ki, diğer frekansta sessiz ama samimi bir ses yükseliyor: çocuk kalbi. Çocuk Eurovision'u 2025'te Lou Delâge'ın seslendirdiği 'Ce Monde' şarkısı, yetişkinlerin sürekli unuttuğu bir şeyi haykırıyor: Bu dünya önce hissedilir, sonra tartışılır.

Ve belki de bugün en dürüst 'United by Music' mesajı, büyük afişlerde değil, siyasi sözcükler kullanmadan sadece yaşanmak istenen bir dünyayı söyleyen bu çocuğun şeffaf sesinde yankılanıyor.