Aralık 2025'te İkinci Güneş Patlaması Dünya'yı Vurdu: Model Öngörülerini Zorlayan Jeomanyetik Fırtına

10 Aralık 2025 akşamı, Dünya, G2.3 derecesinde, yani 'orta' sınıflandırmada bir jeomanyetik fırtınaya maruz kaldı. Bu olay, 7-8 Aralık tarihlerinde Güneş'ten kaynaklanan ve başlangıçta iki ayrı püskürme olarak öngörülen olayların ikincisinin gezegene ulaşmasının ardından gerçekleşti. Bu beklenmedik vuruş, uzay hava durumu tahmin modellerinin öngörüsünü ciddi ölçüde zorlayarak bilim camiasında yeni bir tartışma başlattı.

Başlangıçta, Rusya Bilimler Akademisi Güneş Astronomisi Laboratuvarları (IKI RAN) ve ISF SO RAN uzmanları, normalde Dünya'yı ıskalaması beklenen M8.1 sınıfı patlamayla ilişkilendirilen ilk güneş püskürmesine odaklanmıştı. Ancak, Aralık ayında gözlemlenen tek X1.1 sınıfı patlamadan kaynaklanan ikinci olay, beklenenden daha yoğun ve hızlı bir plazma fışkırmasıydı. Bu fışkırma, modellerin öngördüğü yörüngeden saparak gezegeni vurdu. Bu durum, 25. Güneş döngüsünün zirveye yaklaşmakta olduğu bir dönemde Güneş aktivitesinin öngörülemezliğini bir kez daha gösterdi; bu döngünün maksimumunun yaz aylarında veya düzeltilmiş verilere göre Ekim 2024'te gerçekleşmesi bekleniyordu.

Plazmanın gelişini takiben Dünya'nın manyetosferinde güçlü bir tepki kaydedildi ve parlak bir kutup ovali oluştu. Güneş astrofiziği laboratuvarı uzmanları, ana etkinin İskandinavya üzerinde yoğunlaştığını, ancak plazmoid etkilenen alanının kenarının Rusya'nın güneybatı bölgelerini de kapsadığını ve ardından Kanada'ya doğru kaydığını belirtti. G2.3 şiddetindeki fırtınaya rağmen, uzmanlar Dünya'nın plazmoid kenarından yalnızca sıyrıldığı için daha güçlü bir etkinin önlendiğini düşünüyor. Öte yandan, 8 Aralık'taki X1.1 patlamasının plazma bulutu, Avustralya ve Doğu Asya'da R3 (şiddetli) seviyesinde güçlü radyo parazitlerine neden olmuştu.

IKI RAN araştırmacıları, ilk ve daha geniş olan M8.1 patlamasından kaynaklanan püskürmenin asıl odak noktası olduğunu, ancak X1.1 patlamasından gelen ikinci, daha yoğun ve hızlı plazma akışının modelleri şaşırttığını ve gezegeni oldukça sert vurduğunu bildirdi. Bu beklenmedik plazma gelişinin modellerde yer almaması, uzun vadeli uzay hava durumu tahminlerinin oluşturulmasını zorlaştırmaktadır. Uzmanlar, Aralık 2025'teki güneş aktivitesinin, nadir gözlemlenen 'karanlık' patlama püskürmesi de dahil olmak üzere öngörülemez davrandığını belirtiyorlar. Neyse ki, 11 Aralık 2025 itibarıyla jeomanyetik durumun sakin bir hale geri dönmesi bekleniyordu.

Bu jeomanyetik olay, uzay bilimleri alanındaki zorlukları vurgularken, aynı zamanda Aralık 2025'te Güneş Sistemi'ni ziyaret eden üçüncü yıldızlararası cisim olan 3I/ATLAS kuyruklu yıldızıyla ilgili devam eden bilimsel tartışmalarla da örtüşmektedir. Harvard astrofizikçisi Avi Loeb, 3I/ATLAS'ın yörüngesindeki ve kimyasal yapısındaki anormallikler nedeniyle yapay kökenli olabileceğini öne sürmüştür; ancak NASA ve diğer bilim insanları bunun doğal bir kuyruklu yıldız olduğu konusunda ısrarcıdır. Loeb, kuyruklu yıldızın 16 Mart 2026'da Jüpiter'e yakın bir mesafede olmasının, kütleçekiminin baskın geleceği bir konum olduğunu ve bunun bir teknolojik işaret olabileceğini belirtmiştir. Bu arada, 3I/ATLAS'ın Dünya'ya en yakın yaklaşımının 19 Aralık 2025'te yaklaşık 270 milyon kilometre mesafeden gerçekleşmesi beklenmektedir.

Uzmanlar, 11 Aralık'taki manyetik fırtınanın G2.3 seviyesinde olmasına rağmen, Dünya'nın plazmoid kenarından sıyrılması nedeniyle G3 veya G4 gibi daha güçlü jeomanyetik fırtınaların beklenmediğini teyit etti. Ayrıca, 9 Aralık'ta beklenen fırtınanın gerçekleşmemiş olması da bu ayki uzay hava koşullarının tutarsızlığını ortaya koydu. Uzay hassasiyeti olan bireyler için, Kp indeksinin 1 ila 2.5 aralığına düşerek 'yeşil' aktivite seviyesine dönme beklentisiyle uyumlu olarak, sabah saatlerinde hissedilen ağrı ve yorgunluğu önlemek amacıyla fiziksel ve duygusal stresten kaçınma, bol su içme ve dinlenme rejimi gözlemleme tavsiyeleri yapıldı.