Peru'da Yeni Bir Solanum Türü Keşfedildi: 'Nesli Tehlike Altında' Olarak Sınıflandırıldı

Kasım 2025'te bilim dünyası, Peru'nun yüksek rakımlı ormanlarında, özellikle Yanachaga-Chemillén Ulusal Parkı (PNYCh) sınırları içinde tespit edilen yeni bir bitki türünü resmen tanıttı: Solanum stellaticalycinum. Bu keşif, park içindeki Solanaceae familyasının taksonomik bir revizyonu sonucunda ortaya çıktı. Yeni tür, S. anceps, S. angustialatum ve S. incurvum gibi bilinen akrabalarından mor çiçek sapları, uzamış ve sivri meyveleri ile türe adını veren yıldız şeklindeki kaliksi (çiçek tablası) ile ayrılıyor.

Solanum stellaticalycinum'un yayılım alanı oldukça kısıtlıdır ve Oxapampa eyaleti içinde yalnızca yaklaşık 111,9 km²'lik bir bölgeyle sınırlıdır. Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) kriterlerine göre yapılan ön değerlendirmede, tür B1ab (i, iii) kriterlerine dayanarak 'Nesli Tehlike Altında' (EN) statüsüyle sınıflandırılmıştır. Bu durum, türün yüksek derecede savunmasız olduğunu göstermektedir. Türün karşı karşıya olduğu başlıca tehditler arasında, yaşam alanlarının yakınında tarım arazilerinin genişlemesi ve yol yapımı gibi antropojenik baskılar gösterilmektedir.

Pasco bölgesinde yer alan ve 29 Ağustos 1986'da kurulan Yanachaga-Chemillén Ulusal Parkı, yaklaşık 122.000 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Pleistosen döneminde sığınak görevi görmüş olan bu park, Peru'daki toplam bitki türlerinin %25'ini oluşturan yaklaşık 5000 bitki türüyle dikkat çekici bir biyoçeşitliliğe sahiptir. Park yönetimi, Ulusal Korunan Doğal Alanlar Servisi (SERNANP) tarafından yürütülmektedir.

S. stellaticalycinum'un keşfi, Güney Amerika And Dağları'nda yoğunlaşan ve yaklaşık 1500 türü barındıran Solanum cinsinin taksonomik çeşitliliğinin anlaşılmasına önemli bir katkı sağlamaktadır. Bu bölgede daha önce Solanum oxapampense adlı başka bir endemik tür de tanımlanmıştı. Ağustos'tan Kasım'a kadar çiçek açan ve Nisan ile Ekim aylarında meyve veren örneklerin toplanması, Abra Yanachaga, San Alberto ve Chacos sektörlerinde gerçekleştirilmiştir.

Bu yeni türün korunması büyük önem taşımaktadır, zira Yanachaga-Chemillén Parkı, aynı zamanda Haziran 2010'dan bu yana UNESCO tarafından Oxapampa - Asháninka - Yanesha Biyosfer Rezervi'nin merkezi alanı olarak belirlenmiştir. Park alanı, gözlüklü ayı (Tremarctos ornatus) ve jaguar (Panthera onca) gibi ikonik türler için de bir sığınak görevi görmektedir. Sınırlı yayılım alanı ve antropojenik etkiler göz önüne alındığında, yeni türün popülasyonunun daha fazla azalmasını önlemek amacıyla parkın tampon bölgesinde hedefe yönelik yönetim ve izleme tedbirlerinin alınması elzemdir.