W Peru Odkryto Nowy, Endemiczny Gatunek Solanum Klasyfikowany Jako 'Zagrożony Wyginięciem'

Społeczność naukowa oficjalnie ogłosiła w listopadzie 2025 roku opisanie nowego gatunku rośliny, nazwanego Solanum stellaticalycinum. Odkrycie to miało miejsce w peruwiańskich lasach górskich, na terenie Parku Narodowego Yanachaga-Chemillén (PNYCh). To ważny rezultat dogłębnej rewizji taksonomicznej rodziny psiankowatych (Solanaceae) przeprowadzonej w obrębie tego parku.

Nowy gatunek wyróżnia się na tle swoich krewnych, takich jak S. anceps, S. angustialatum oraz S. incurvum, dzięki kilku unikalnym cechom. Wśród nich należy wymienić purpurowe szypułki kwiatowe, wydłużone, zaostrzone owoce oraz charakterystyczny, gwiazdkowaty kształt kielicha, który posłużył jako inspiracja dla nazwy gatunkowej (stellaticalycinum).

Zasięg występowania Solanum stellaticalycinum jest niezwykle ograniczony. Szacuje się, że obejmuje on zaledwie około 111,9 km² na terenie prowincji Oxapampa. Wstępna ocena, przeprowadzona zgodnie z kryteriami Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), zakwalifikowała gatunek do kategorii „Zagrożony Wyginięciem” (EN), bazując na kryterium B1ab (i, iii). Taka klasyfikacja świadczy o jego wysokiej podatności na zagrożenia. Głównymi czynnikami ryzyka zidentyfikowanymi przez ekspertów są presja antropogeniczna, wynikająca z ekspansji terenów rolniczych oraz budowy dróg w bezpośrednim sąsiedztwie naturalnego siedliska tej rośliny.

Park Narodowy Yanachaga-Chemillén, utworzony 29 sierpnia 1986 roku w regionie Pasco, zajmuje powierzchnię blisko 122 000 hektarów. Obszar ten, będący schronieniem już w epoce plejstocenu, charakteryzuje się wyjątkowym bogactwem biologicznym. Szacuje się, że na jego terenie występuje około 5000 gatunków roślin, co stanowi aż 25% wszystkich gatunków zarejestrowanych w Peru. Zarządzanie parkiem spoczywa w gestii Krajowej Służby Obszarów Chronionych (SERNANP).

Odkrycie S. stellaticalycinum znacząco poszerza naszą wiedzę na temat zróżnicowania taksonomicznego rodzaju Solanum, który ogólnie liczy około 1500 gatunków, z największym skupiskiem w Andach Ameryki Południowej. W tej samej okolicy wcześniej zidentyfikowano i opisano innego endemitę – Solanum oxapampense. Materiały do badań, w tym okazy kwitnące od sierpnia do listopada oraz owocujące w kwietniu i październiku, zebrano w sektorach Abra Yanachaga, San Alberto oraz Chacos.

Ochrona tego nowego gatunku ma kluczowe znaczenie, zwłaszcza że Park Yanachaga-Chemillén od czerwca 2010 roku funkcjonuje także jako centralna strefa Rezerwatu Biosfery Oxapampa-Asháninka-Yanesha, uznanego przez UNESCO. Tereny te stanowią ostoję dla innych cennych gatunków, takich jak niedźwiedź andyjski (Tremarctos ornatus) i jaguar (Panthera onca). Biorąc pod uwagę niewielki obszar występowania i narastającą presję ze strony człowieka, niezbędne staje się wdrożenie precyzyjnych działań zarządczych i stałego monitoringu w strefie buforowej parku, aby zapobiec dalszemu kurczeniu się populacji tego nowo zidentyfikowanego gatunku.