SWOT Uydusu, Mevcut Okyanus Fiziği Modellerini Zorlayan Dev Dalgaları Tespit Etti

Yeni uzay teknolojileri, okyanus fırtınalarının mekaniğine dair daha önce eşi benzeri görülmemiş bir görüş sunarak, mevcut fizik modellerini zorlayan dalgaları gün yüzüne çıkardı. Kuzey Pasifik Okyanusu'nun derinliklerinde, en yakın kara parçasından binlerce kilometre uzakta, deniz bazen insan zihninin kavrayamayacağı bir güçle yükseliyor. Yıllarca bu su duvarları denizcilerin efsaneleri ya da eksik bilgisayar modelleriyle yapılan kabataslak tahminlerden ibaretti, ta ki son keşifler yapılana kadar. Bu keşifler, okyanusların enerji taşıma kapasitesine dair temel varsayımları sorgulatmaktadır.

2024 yılının sonlarına doğru, Eddie adı verilen bir fırtına, Pasifik Okyanusu'nu hareketlendirerek okyanus bilimcileri ve fizikçiler için eşsiz bir laboratuvar görevi gördü. Bu bilim insanları, NASA ile Fransız CNES (Centre National d'Études Spatiales) işbirliğinin bir ürünü olan SWOT (Surface Water and Ocean Topography) uydusunu kullanarak veri topladı. 16 Aralık 2022'de yörüngeye yerleştirilen SWOT, NASA, CNES, Kanada Uzay Ajansı ve Birleşik Krallık Uzay Ajansı'nın dahil olduğu ortaklığın kilit bir bileşenidir. Uydunun yörüngedeki sensörleri tarafından toplanan veriler, on katlı bir binadan daha yüksek olan 35 metreye ulaşan dalgaların okyanusun ortasında tespit edildiğini ortaya koydu. Bu ölçümler Aralık 2024'te toplanan verilerle doğrulandı.

Bu teknoloji, daha önce deniz tabanındaki 100 binden fazla yeni dağ ve tepeyi haritalayarak bilim dünyasında büyük bir etki yarattı. Eylül 2025'te prestijli Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) dergisinde yayımlanan bir çalışma, sadece rekor yükseklikleri rapor etmekle kalmadı. Fransız Okyanus Keşif Enstitüsü'nden (IFREMER) Fabrice Ardhuin ve ekibinin liderlik ettiği araştırma, deniz fiziği anlayışımızda temel bir kusur olduğunu gösteriyor. Onlarca yıldır okyanus bilimciler, fırtına dalgası enerjisinin öngörülebilir şekilde dağıldığını varsaydı; ancak su yüzeyinin 3B haritalaması için radar enterferometrisi kullanan SWOT, bunun aksini gösterdi. Bulgular, ampirik modellerin en uzun dalgaların enerji dağılımını yirmi kat fazla tahmin ettiğini kanıtlıyor. Bu durum, enerjinin daha az sayıda baskın, devasa dalgalarda yoğunlaştığı anlamına geliyor ve Kuzey Pasifik'teki bir fırtınanın binlerce kilometre uzakta nasıl hasara yol açabileceğini açıklıyor.

Fırtına Eddie, bu okyanusların 'telepatik' gücünün bir vaka çalışması haline geldi. IFREMER'deki araştırmacılar, dalgaların deniz tabanıyla etkileşimini inceleyen teorik çalışmalarla da tanınmaktadır. Bu dalgalar güneye doğru ilerledi, Güney Amerika ile Antarktika arasındaki meşhur Drake Geçidi'ni geçti ve 2025'in başlarında tropikal Atlantik'te yolculuklarını tamamladı; bu süreçte neredeyse 24.000 kilometrelik bir mesafeyi orijinal enerjilerinin şaşırtıcı bir kısmını koruyarak kat ettiler. Hawaii ve Kaliforniya'daki sörfçüler bu gösteriden keyif alırken, veriler daha karanlık bir yüzü işaret ediyordu: Bu tür dalgalar, fırtınanın merkez üssünden uzakta erozyon ve kıyı taşkını riski getiriyor.

Bu uluslararası işbirliğinde Birleşik Krallık Uzay Ajansı'nın da yer alması, küresel ölçekte deniz güvenliği ve iklim etkilerinin anlaşılması açısından önem arz etmektedir. SWOT uydusu, Ka-band radar enterferometrisi adı verilen özel bir teknoloji kullanarak çalışmakta olup, bu sayede göllerden nehirlere, kıyı bölgelerinden açık okyanuslara kadar Dünya'nın yüzey sularını yüksek çözünürlükte tarayabilmektedir. Bu teknoloji, okyanus akıntılarının ince ölçekli çalışılmasına olanak tanıyarak iklim değişikliği etkilerinin ölçülmesine yardımcı olmaktadır.