Havai Fişeklerin Yarattığı Evcil Hayvan Anksiyetesinin Yönetimi ve Önleyici Stratejiler

Tatil dönemlerinde havai fişeklerin neden olduğu yüksek sesler, köpekler ve kediler başta olmak üzere evcil hayvanlarda önemli bir stres kaynağı olmaya devam etmekte ve bu durum veteriner klinikleri için de önemli bir endişe maddesi teşkil etmektedir.

Hayvanlar, bu ani ve şiddetli sesleri potansiyel bir tehlike olarak algılayarak, içgüdüsel olarak saklanma veya kaçma gibi hayatta kalma tepkileri sergilemektedirler. İstanbul Kent Konseyi Hayvan Hakları Çalışma Grubu Raporu'na göre, havai fişekler 190 desibele kadar ses çıkarabilmektedir. İnsanların 75-80 desibelden yüksek seslerden zarar görebileceği göz önüne alındığında, bu seviye hayvanların hassas işitme duyuları için çok daha yıkıcıdır ve işitme kaybına neden olabilmektedir. Bazı kaynaklarda ise havai fişek ses seviyelerinin 145 desibele kadar çıkabildiği belirtilmektedir.

Veteriner hekimler, bu tür stresli olaylar gerçekleşmeden önce evde huzurlu bir sığınak oluşturmak amacıyla çevresel zenginleştirme uygulamalarını önermektedirler. Bu güvenli bölge, kediler için uygun raflar ve tırmalama tahtaları gibi doğal davranışları destekleyen unsurları ve aynı zamanda hayvanın türüne uygun oyuncakları içermelidir. Dora Veteriner Kliniği'ne göre, anksiyete belirtileri gösteren bir evcil hayvan için veteriner randevusu almak atılması gereken ilk adımdır, zira bazı belirtiler tıbbi bir durumu işaret edebilir.

Hem köpekler hem de kediler için sakinleştirici etkiye sahip olan feromon yayıcıların kullanımı geniş çapta tavsiye edilmektedir. Örneğin, Feliway Classic Difüzör, kedilerde stres belirtilerini azaltmak için veterinerler tarafından önerilen ve klinik olarak test edilmiş bir üründür. Paws Serenity Feromon Difüzör gibi ürünler ise anne köpekler ve kediler tarafından doğal olarak salgılanan feromonları taklit ederek duygusal güvence sinyali verir ve stresle ilişkili davranışları azaltmaya yardımcı olur. Veterinerler, derin sedasyon ilaçları yerine, profesyonelce reçete edilmiş doğal veya bitkisel kökenli tamamlayıcı tedavileri de değerlendirmektedirler.

Uzman Klinik Psikolog Emel Güler'in de belirttiği gibi, hayvanlarla kurulan duygusal bağ, stres ve anksiyete düzeylerini azaltan dopamin ve endorfin gibi mutluluk hormonlarının seviyesini artırmaktadır. Özellikle kediler olmak üzere, panik anında kaçma ihtimali olan evcil hayvanların iletişim bilgilerini içeren kimlik belgeleriyle iyi bir şekilde tanımlanmış olması hayati önem taşımaktadır. Destekleyici teknikler arasında, düzenli olarak sakinleştirici müzik çalmak veya aylarca süren sistematik duyarsızlaştırma protokolleri uygulamak yer almaktadır. Duyarsızlaştırma süreci, pozitif pekiştirme (örneğin favori yiyecekler) ile eşleştirilmiş havai fişek kayıtlarına hayvanı kademeli olarak maruz bırakmayı içerir.

Çevresel değişiklikler, yalnızlık ve yüksek sesler evcil hayvanlarda strese neden olabilen faktörlerdendir. Veteriner hekimler, evcil hayvanların genel sağlığını desteklemek ve stresle başa çıkmalarına yardımcı olmak için dengeli beslenmenin önemini de vurgulamaktadır; özellikle Omega-3 yağ asitleri içeren gıdalar sinir sistemini destekleyebilir. Bu önleyici ve destekleyici yaklaşımlar, evcil hayvanların havai fişek gibi ani stres faktörlerine karşı daha dirençli olmalarını sağlamayı amaçlamaktadır.