Siedem ziaren pyłu księżycowego z Chang'e-6 sugeruje dostawę wody do wczesnego Układu Słonecznego

Misja sondy Chang'e-6, która zakończyła się pomyślnym powrotem na Ziemię w czerwcu 2024 roku, dostarczyła społeczności naukowej materiał, który może znacząco zmienić nasze dotychczasowe rozumienie wczesnej historii Układu Słonecznego. Podczas dogłębnej analizy ponad 5000 fragmentów regolitu księżycowego, zebranych w basenie Aitkena na biegunie południowym (SPA) po niewidocznej stronie Księżyca, naukowcy z Chińskiej Akademii Nauk (CAS) zidentyfikowali siedem mikroskopijnych ziaren, które nie pochodziły z Księżyca. Te cząstki zostały sklasyfikowane jako należące do grupy chondrytów węglowych typu CI, co zostało szczegółowo opisane w publikacjach z października 2025 roku.

Zespół badawczy, pod kierownictwem geośrodowców Jingtuana Wanga i Zhimina Chena, wykorzystał najnowocześniejsze techniki analityczne, w tym mikroskopię elektronową oraz spektrometrię mas, aby definitywnie potwierdzić pozaziemski rodowód tych drobnych odłamków. Analiza chemiczna i izotopowa, szczególnie sygnatury tlenowo-krzemowe oraz proporcje izotopów żelaza, jednoznacznie wskazały na zgodność próbek z chondrytami typu CI. Meteoryty te są znane z wysokiej zawartości substancji lotnych, w tym wody, która w niektórych przypadkach może stanowić nawet 20% ich masy w postaci uwodnionych minerałów.

Chondryty CI to wyjątkowo rzadka podgrupa meteorytów, stanowiąca mniej niż jeden procent wszystkich meteorytów kamiennych odnalezionych na Ziemi. Ich rzadkość wynika z dużej kruchości oraz wysokiej zawartości wody, co często prowadzi do ich dezintegracji podczas wejścia w ziemską atmosferę. Odkrycie tych cząstek w regolicie zebranym w basenie SPA – jednej z najstarszych struktur uderzeniowych na Księżycu, datowanej na około 4,25 miliarda lat – ma fundamentalne znaczenie. Naukowcy z CAS doszli do wniosku, że Księżyc okazał się skuteczniejszym rezerwuarem dla tych substancji lotnych niż Ziemia, ponieważ te mikroskopijne pozostałości chondrytów CI przetrwały nawet wysokoenergetyczne zdarzenia impaktowe.

To odkrycie niesie ze sobą głębokie implikacje dla nauk planetarnych, ponieważ chondryty CI są uznawane za jednych z głównych kandydatów na dostawców wody i związków organicznych dla wczesnej Ziemi i Księżyca. Fizyczne dowody takiego bombardowania na Księżycu bezpośrednio wspierają teorię, że te bogate w wodę asteroidy odegrały kluczową rolę w procesach akrecji i nawadniania wewnętrznej części Układu Słonecznego. Skład księżycowych fragmentów wykazuje również podobieństwa do materiału analizowanego w ramach misji Hayabusa-2 oraz OSIRIS-REx, co podkreśla spójność obrazu wczesnej dostawy substancji lotnych.

Pozyskanie próbek z basenu Aitkena na biegunie południowym było strategicznym posunięciem, ponieważ obszar ten, będący najgłębszą i najstarszą strukturą Księżyca, mógł pełnić funkcję pułapki dla pradawnych materiałów pozaziemskich. Analizy CAS korelują również z innymi niedawnymi ustaleniami, takimi jak identyfikacja mikrokryształów hematytu i maghemitem w próbkach Chang'e-6. To z kolei ujawniło wcześniej nieznany mechanizm utleniania na Księżycu, powiązany z dużymi zdarzeniami impaktowymi. Misja ta nie tylko potwierdziła hipotezy dotyczące istnienia księżycowego oceanu magmowego, ale także otworzyła nowy front badań nad dostarczaniem pierwotnych składników, w tym wody, na planety typu ziemskiego.