Międzynarodowe Uznanie dla Dramatu Hany Jusić „Bóg nie pomoże” po Premierze w Locarno

Drugi pełnometrażowy film chorwackiej reżyserki i scenarzystki, Hany Jusić, zatytułowany „Bóg nie pomoże” (Bog Neće Pomoći), zyskał spore zainteresowanie na arenie międzynarodowej. Światowa premiera tej produkcji miała miejsce podczas 78. edycji Festiwalu Filmowego w Locarno, który odbywał się w dniach od 6 do 16 sierpnia 2025 roku. Historyczny obraz, którego akcja osadzona jest w odległej wiosce w górach Dalmacji na początku XX wieku, spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem, zbierając długie owacje na stojąco na sali Palexpo, mogącej pomieścić ponad tysiąc widzów.

Mimo osadzenia w realiach historycznych, produkcja ta, będąca koprodukcją pięciu europejskich krajów – Chorwacji, Włoch, Rumunii, Grecji i Francji – jest już postrzegana jako istotny komentarz do współczesnych problemów społecznych. Kluczowe role kobiece powierzone Manueli Martelli i Anie Marii Veselčić przyniosły im prestiżową nagrodę „Złotego Lamparta” dla najlepszej aktorki na festiwalu w Locarno. Jury, któremu przewodniczył kambodżański reżyser Rithy Panh, doceniło aktorki za mistrzowskie oddanie kruchości postaci, połączonej z niezwykłą siłą woli, mimo napotykanych barier językowych. Martelli, chilijska aktorka i reżyserka, nie mogła odebrać nagrody osobiście z powodu trwających zdjęć w Chile; w jej imieniu statuetkę odebrała Veselčić.

Dodatkowe wyróżnienia potwierdziły wysoką jakość filmu. Obraz został uhonorowany Specjalną Nagrodą za Promocję Równości Płci na Festiwalu Filmowym w Sarajewie, który miał miejsce między 15 a 22 sierpnia. Co więcej, Manuela Martelli otrzymała również nagrodę dla najlepszej aktorki na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Salonikach za kreację Teresy, tajemniczej chilijskiej wdowy.

Fabuła koncentruje się na Teresie (granej przez Manuelę Martelli), która przybywa do odizolowanej społeczności pasterzy w Górach Dynarskich. Kobieta twierdzi, że jest wdową po bracie starszyzny, który zginął w kopalni w Chile. Jej obecność burzy dotychczasowy porządek w tej zamkniętej społeczności, wprowadzając niepokój, ale jednocześnie otwierając drogę do pewnej wolności dla Teresy, a być może i dla innych kobiet. Posługując się wyłącznie językiem hiszpańskim, stopniowo przyswaja sobie kluczowe słowa w języku chorwackim, aby przekazać sedno swojej wizyty, która dotyczy nie tylko pochówku szczątków, ale także roszczeń do części rodzinnego majątku.

Postacie drugoplanowe doskonale budują atmosferę nieufności i napięcia, charakterystyczną dla patriarchalnego porządku. Młodszy brat zmarłego, Nikola (Mauro Ercegović Gracin), podchodzi do przybyłej z dużą podejrzliwością. Z kolei starszy brat, Ilija (Filip Đurić), były kleryk, okazuje Teresie pewną akceptację, dzieląc jej pobożność. Siostra zmarłego, Milena (Ana Maria Veselčić), jako pierwsza wita obcą, a między obiema kobietami, pomimo bariery językowej, nawiązuje się głęboka więź duchowa i solidarność, która staje się ich tarczą przeciwko narzuconemu podporządkowaniu.

Decyzje formalne, w tym zdjęcia realizowane w malowniczych, lecz surowych plenerach, takich jak góra Dinara, góra Svilaja oraz wyspa Krk, z operatorką Janą Plešac, doskonale podkreślają surowość krajobrazu, co rezonuje ze ścisłą formą reżyserii Jusić. „Bóg nie pomoże” to drugi długi metraż reżyserki, następujący po jej debiucie „Nie patrz na mój talerz” (Quit Staring at My Plate) z 2016 roku, który również odniósł sukces na Festiwalu Filmowym w Wenecji. Film, którego budżet szacowany był na 1,2 miliona euro, był rozwijany przy wsparciu Cinéfondation w Paryżu i otrzymał grant Eurimages w wysokości 390 000 euro w marcu 2024 roku; zdjęcia realizowano od sierpnia do października 2024 roku.