Rio Grande do Sul: Zakaz stosowania herbicydów hormonalnych w pobliżu winnic i sadów jabłoniowych

Sąd Apelacyjny w stanie Rio Grande do Sul wydał przełomową decyzję, wprowadzając zakaz stosowania herbicydów hormonalnych z substancją czynną 2,4-D na terenie regionu Campanha Gaúcha. Restrykcje te obejmują również obszar 50 metrów od winnic i sadów jabłoniowych w pozostałych częściach stanu. Nakaz ten będzie obowiązywał do momentu wdrożenia przez władze stanowe skutecznego systemu monitorowania i egzekwowania przepisów dotyczących agrochemikaliów.

Decyzja, ogłoszona 2 września 2025 roku, jest wynikiem postępowania cywilnego zainicjowanego przez Stowarzyszenie Producentów Jabłek oraz Stowarzyszenie Winiarzy Campanha Gaúcha. Organizacje te podkreśliły, że jest to kluczowy krok w kierunku ochrony upraw winorośli i owoców w całym stanie. Herbicydy hormonalne, a zwłaszcza 2,4-D, są powszechnie wykorzystywane w uprawie soi. Zjawisko dryfu, czyli przenoszenia substancji przez wiatr, stanowi poważne zagrożenie dla wrażliwych roślin, takich jak winogrona i jabłka, a także dla rodzimej flory.

Obecnie w Rio Grande do Sul obowiązuje okres sanitarnego ugoru dla soi, który zakazuje obecności żywych roślin soi do 30 września. Kwestia ta była również przedmiotem prac Zgromadzenia Ustawodawczego Rio Grande do Sul. W kwietniu 2025 roku powołano podkomisję mającą na celu analizę zawieszenia i zakazu stosowania tych herbicydów na polach stanowych, w celu ograniczenia szkód spowodowanych przez dryf. W lipcu 2025 roku plantatorzy winorośli i owoców ponownie zaapelowali o zawieszenie stosowania herbicydów hormonalnych, wskazując na znaczące straty w produkcji spowodowane przez dryf.

Analiza przepisów brazylijskich dotyczących agrochemikaliów wskazuje na złożony system regulacji. Główne agencje odpowiedzialne za nadzór i zarządzanie pestycydami to MAPA (Ministerstwo Rolnictwa, Hodowli i Zaopatrzenia), ANVISA (Narodowa Agencja Nadzoru Zdrowia) oraz IBAMA (Brazylijski Instytut Środowiska i Zasobów Odnawialnych). Proces rejestracji wymaga oceny wpływu na środowisko (IBAMA), zdrowie ludzkie (ANVISA) oraz samego produktu (MAPA). Brazylia jest jednym z największych importerów chemicznych środków ochrony roślin na świecie, a jednocześnie znaczącym eksporterem produktów rolnych. Dane z 2020 roku wskazują na sprzedaż tysięcy ton substancji takich jak atrazyna czy acefat, z których część została zakazana lub nigdy nie dopuszczona do obrotu w Unii Europejskiej, mimo że są produkowane przez firmy europejskie.

W kontekście ochrony winorośli i jabłoni, stosowanie metod integrowanej produkcji roślin (IPR) staje się coraz ważniejsze. IPR kładzie nacisk na zrównoważone wykorzystanie postępu technicznego i biologicznego, minimalizując jednocześnie użycie środków chemicznych i chroniąc środowisko oraz zdrowie ludzi. W Polsce, podobnie jak w Brazylii, kwestie te są przedmiotem regulacji prawnych, a stowarzyszenia producentów starają się o lepszą ochronę swoich upraw przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.