Kompleksowe mapowanie ujawnia 107 tysięcy hektarów roślinności na Antarktydzie

W grudniu 2025 roku społeczność naukowa otrzymała szczegółowy przegląd pokrywy roślinnej Antarktydy. Obszar ten jest porównywalny z powierzchnią Berlina. Badanie, przeprowadzone przez sieć naukową MapBiomas, opierało się na danych satelitarnych zebranych w latach 2017–2025. Po raz pierwszy przedstawiono wyczerpujący obraz fragmentów kontynentu, które nie są pokryte lodem. Dla kontekstu, powierzchnia Berlina, stolicy Niemiec, wynosi około 890,85 kilometra kwadratowego, co oddaje skalę zidentyfikowanych obszarów występowania roślinności.

Dane te zostały opublikowane 1 grudnia, zbiegając się z Dniem Antarktyki. Data ta upamiętnia podpisanie Traktatu z 1959 roku, który ustanowił kontynent jako strefę badań naukowych. Flora, która została zmapowana, rozwija się intensywnie podczas krótkiego antarktycznego lata. Składa się ona głównie z porostów, mchów, glonów naziemnych i traw. Te formy życia koncentrują się w strefach przybrzeżnych, na okolicznych wyspach, a zwłaszcza na Półwyspie Antarktycznym, gdzie warunki klimatyczne są łagodniejsze. Niemniej jednak, niektóre wytrzymałe gatunki wykazują zdolność do przetrwania w ekstremalnych warunkach, nawet w wewnętrznych pasmach górskich.

Ogólnie rzecz biorąc, roślinność zajmuje około 5% całkowitej powierzchni niezlodowaconej. Same obszary wolne od lodu stanowią mniej niż 1% całej Antarktydy, której powierzchnia to 1,366 miliarda hektarów. Szczegółowe mapowanie roślinności ma kluczowe znaczenie dla precyzyjnego monitorowania skutków zmian klimatycznych w tym regionie. Tereny pozbawione lodu pełnią funkcję niezbędnych siedlisk, stanowiąc bazę do rozmnażania i gniazdowania fauny, w tym pingwinów, w okresie letnim.

Profesor Eliana Fonseca, która koordynowała prace kartograficzne, podkreśliła, że mapa roślinności pozwala na ocenę produktywności ekosystemów oraz identyfikację najbardziej wrażliwych stref. Antarktyda odgrywa fundamentalną rolę globalnego regulatora termicznego, generując zimne fronty wpływające na procesy meteorologiczne na półkuli południowej. Zrozumienie dynamiki tych delikatnych ekosystemów poprzez szczegółowe mapowanie flory umożliwia naukowcom skuteczniejsze śledzenie przesunięć klimatycznych.

Współczesne analizy, wykorzystujące satelity Sentinel-2 o rozdzielczości 10 metrów, oferują szerszą perspektywę niż wcześniejsze, ograniczone mapy o mniejszej skali. Opracowanie tej metodologii, która opiera się na uczeniu maszynowym i chmurze obliczeniowej do przetwarzania ogromnych zbiorów danych, otwiera nowe horyzonty dla nadzoru ekologicznego. Naukowcy, tacy jak doktor Juan Sandino z QUT, określają mchy i porosty mianem „barometrów stresu” Antarktydy. Dzieje się tak, ponieważ reagują one najszybciej na ocieplenie i wpływ działalności człowieka. Dokładne śledzenie ich stanu staje się bardziej precyzyjne i opłacalne, co potwierdza wagę tego kompleksowego podejścia dla ochrony unikalnego środowiska polarnego.