Duitsland keurt omstreden hervorming van militaire dienst goed, leidt tot jongerenprotesten

Op 5 december 2025 heeft de Duitse Bondsdag, de lagere kamer van het parlement, de omstreden wetswijziging betreffende de militaire dienst goedgekeurd. Dit initiatief werd gelanceerd door Minister van Defensie Boris Pistorius. De wetgeving werd aangenomen met een duidelijke meerderheid: 323 afgevaardigden stemden voor, 272 tegen, en één onthield zich van stemming. De kern van deze hervorming is het aanpakken van het tekort aan personeel binnen de Bundeswehr, die momenteel ongeveer 184.000 actieve soldaten telt.

Deze personeelstekorten zijn een urgent probleem, zeker gezien de doelstellingen die Duitsland heeft vastgelegd binnen de NAVO. Het streven is om tegen 2035 een strijdmacht van 260.000 militairen en minstens 200.000 reservisten te hebben. De nieuwe wetgeving is een directe reactie op de veranderde geopolitieke situatie, met name de aanhoudende oorlog van Rusland tegen Oekraïne en de druk vanuit het militaire bondgenootschap.

De nieuwe structuur introduceert een duaal systeem. Vanaf juli 2027 moeten alle jongeren die na 1 januari 2008 zijn geboren, bij het bereiken van hun achttiende verjaardag een medische keuring ondergaan. Jaarlijks zal dit naar schatting 300.000 jongeren betreffen. Bovendien worden alle 18-jarige mannen vanaf 2026 verplicht uitgenodigd om een vragenlijst over hun dienstbereidheid in te vullen; voor hen is dit een verplichte stap. Vrouwen hebben de optie om deze vragenlijst vrijwillig in te vullen. Minister Pistorius noemde de wet een 'beslissende stap' voor het defensievermogen van Duitsland.

Hoewel de militaire dienst formeel vrijwillig blijft, bevat de wet een mechanisme om de dienstplicht te activeren indien nodig. Dit kan gebeuren via een specifieke beslissing van de Bondsdag, mogelijk door middel van een loterijselectie, mocht de vrijwillige aanmelding de gestelde doelen niet halen. Dit aspect stuit op aanzienlijke publieke weerstand, aangezien velen dit zien als een sluipende terugkeer naar de dienstplicht.

De onrust hierover uitte zich op vrijdag 5 december 2025, toen ongeveer 3.000 mensen, voornamelijk studenten, protesteerden in Berlijn. Landelijk vonden er acties plaats in 90 steden, georganiseerd door de beweging 'Schulstreik gegen Wehrpflicht' (Schoolstaking tegen de Dienstplicht). De demonstranten uitten hun bezorgdheid over de mogelijke onrechtvaardigheid van het opsturen van jongeren naar oorlogssituaties. Het is relevant om te vermelden dat de hoogste militaire leiding, inclusief Generaal Karsten Breuer, eerder waarschuwde dat Moskou mogelijk binnen vijf tot acht jaar klaar zou zijn voor een aanval op NAVO-landen, wat de urgentie achter de hervorming onderstreept.

Duitsland schortte de verplichte dienstplicht in 2011 op. Net als Frankrijk en Italië herzien zij nu hun defensiestrategie. Om de aantrekkelijkheid van vrijwillige dienst te vergroten, is er een plan om de maandelijkse vergoeding op te trekken naar 2.600 euro. De verwachting is dat de wet op 1 januari 2026 van kracht wordt, nadat deze ook door de Bundesrat (de Eerste Kamer) is goedgekeurd.

Voor de modernisering van de Duitse strijdkrachten zijn aanzienlijke financiële middelen vrijgemaakt, waaronder circa 2,9 miljard dollar aan contracten. Het merendeel van deze investeringen zal toekomen aan binnenlandse Duitse ondernemingen, wat de economische impact van de defensiehervorming benadrukt.