Narodowe Muzeum Libii w Trypolisie wznawia działalność po czternastoletniej przerwie

W piątek, 12 grudnia 2025 roku, w Trypolisie nastąpiło uroczyste ponowne otwarcie Narodowego Muzeum Libii. Instytucja ta mieści się w historycznym kompleksie znanym jako Czerwony Zamek (As-Saraya al-Hamra). Wydarzenie to stanowi kamień milowy w procesie kulturalnego odrodzenia kraju. Muzeum pozostawało zamknięte przez niemal czternaście lat, licząc od wybuchu wojny domowej, która nastąpiła po rewolcie przeciwko Muammarowi Kaddafiemu w 2011 roku. Ceremonia otwarcia, uświetniona pokazem sztucznych ogni nad Placem Męczenników (w czasach Kaddafiego znanym jako Zielony Plac), zgromadziła liczne grono dostojników państwowych, ambasadorów oraz przedstawicieli świata kultury z całego świata arabskiego.

Premier Rządu Jedności Narodowej (PNE), sprawującego kontrolę nad zachodnią częścią Libii, Abdul Hamid Dbeibah, kładł silny nacisk na fundamentalne znaczenie tego obiektu. Określił on muzeum mianem „pełnej pamięci narodu”, podkreślając jego kluczową rolę w zachowaniu głębokiej historii Libii. Historia ta obejmuje sekwencję zmieniających się cywilizacji, od greckich i rzymskich kolonii aż po dziedzictwo islamskie. Prace renowacyjne, które trwały kilka lat i były przerywane z powodu niestabilnej sytuacji bezpieczeństwa, nabrały tempa szczególnie od roku 2022.

Muzeum, którego początki sięgają roku 1919, oferuje obecnie zwiedzającym nowoczesny projekt aranżacji wnętrz, wyposażenie w interaktywne technologie audiowizualne oraz specjalną strefę edukacyjną dla dzieci. Prezentuje ono dziedzictwo liczące pięć tysiącleci. Ekspozycje rozmieszczone są w twierdzy o osmańskim rodowodzie i obejmują okresy panowania greckiego, rzymskiego oraz osmańskiego. Wśród eksponatów znajdują się skarby uratowane przez personel placówki, takie jak pięciotysięcioletnie mumie odnalezione w miejscu zwanym Uan Muhagag. Do najważniejszych zbiorów należą tablice punickie oraz wybitne dzieła sztuki pochodzące z Leptis Magna i Sabraty, w tym rzymskie mozaiki. Szczególne miejsce w ekspozycji zajmuje skrzydło poświęcone królowi Idrisowi as-Sanussiemu i rodzinie as-Sanussi.

Modernizacja samego obiektu i jego wnętrz była w dużej mierze realizowana przy wsparciu specjalistów z Turcji. Natomiast za organizację uroczystego otwarcia odpowiadała włoska firma Balich, angażując w ten projekt około 200 włoskich ekspertów. W 2025 roku oficjalne władze utrzymują, że zmodernizowane muzeum ma służyć jako narzędzie jednoczące, prezentując skarby zarówno mieszkańcom wschodniej, jak i zachodniej części Libii. Początkowo dostęp do placówki jest priorytetowo przyznawany uczniom szkół, natomiast pełne otwarcie dla szerokiej publiczności planowane jest na początek 2026 roku.

Ten krok wpisuje się w szersze działania na rzecz odbudowy infrastruktury kulturalnej kraju. Działania te mają miejsce pomimo utrzymujących się wyzwań politycznych, w tym kwestionowania autorytetu premiera Dbeibaha przez konkurencyjny rząd zlokalizowany na wschodzie. Przywrócenie do życia muzeum, które zostało zamknięte po tym, jak uszkodzeniu uległy eksponaty związane z Kaddafim, świadczy o determinacji w ochronie dziedzictwa narodowego. Wcześniej libijski Departament Starożytności informował o udanej repatriacji artefaktów, na przykład starożytnej rzeźby odzyskanej z Muzeum Metropolitalnego w Cleveland w stanie Ohio, co z kolei wskazuje na międzynarodowe wysiłki na rzecz sprowadzenia dóbr kultury do kraju pochodzenia.