Bí ẩn Vương miện ngược: Ngôi mộ quý tộc thế kỷ thứ 7 TCN tại Boeotia, Hy Lạp

Tại miền trung Hy Lạp, trên sườn phía đông hồ Kifisida (Kopaida), các nhà khảo cổ học đã khai quật được một khu mộ táng độc đáo có niên đại từ thời kỳ Cổ đại (Archaic). Công tác khai quật được giám sát bởi Cơ quan Cổ vật Fthiotida và Evrytania, một đơn vị khu vực thuộc Bộ Văn hóa Hy Lạp. Những hoạt động này diễn ra trong khuôn khổ các cuộc khai quật cứu hộ tại địa điểm xây dựng một nhà máy điện quang điện, một nỗ lực kịp thời nhằm bảo tồn di sản văn hóa trước nguy cơ bị phá hủy.

Khu vực được khai quật đã hé lộ một nghĩa địa trải dài từ thời kỳ Cổ đại đến Cổ điển, cùng với dấu tích của một khu định cư có tường thành. Nghĩa địa được sắp xếp thành các cụm, bao gồm các hố chôn cất, giàn hỏa táng tang lễ và các bia mộ có mái lợp ngói. Bốn mươi ngôi mộ được nghiên cứu ban đầu đã cho thấy rõ địa vị xã hội cao và sự giàu có đáng kể của cộng đồng cư dân tại đây, có thể là những địa chủ lớn trong vùng.

Phát hiện nổi bật nhất chính là ngôi mộ của một người phụ nữ, được giới khoa học đặt tên là “Quý bà với vương miện ngược”. Các phân tích nhân chủng học sơ bộ cho thấy bà qua đời trong độ tuổi từ 20 đến 30. Trên đầu người phụ nữ này, các nhà khảo cổ tìm thấy một chiếc vương miện bằng đồng có thiết kế vô cùng đặc biệt: nó được trang trí bằng một hình hoa thị lớn mô phỏng mặt trời và một dải băng chạm khắc hình cặp sư tử – biểu tượng của quyền lực hoàng gia – tuy nhiên, chiếc vương miện này lại được đặt ngược.

Theo nhận định của các nhà nghiên cứu, chiếc vương miện bị lật ngược mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, phản ánh những biến đổi xã hội và chính trị diễn ra vào giữa thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên. Giai đoạn này chứng kiến sự suy thoái dần của chế độ quân chủ cha truyền con nối, nhường chỗ cho sự trỗi dậy của các tầng lớp tinh hoa quý tộc, từ đó hình thành nên các chế độ thiểu số. Do đó, ngôi mộ này không chỉ minh chứng cho sự xa hoa của người phụ nữ mà còn là bằng chứng sống động về những chuyển dịch xã hội phức tạp của thời đại.

Bên cạnh người phụ nữ còn có những vật phẩm tùy táng vô cùng phong phú: hai chiếc trâm cài áo (fibula) lớn kiểu Boeotia có hình ngựa, một chuỗi vòng cổ với mặt dây chuyền hình bình, các hạt cườm làm từ xương, ngà voi và hổ phách, khuyên tai bằng đồng, vòng tay và nhẫn xoắn ốc đeo ở mỗi ngón tay. Trong cùng một cụm mộ, các nhà khảo cổ còn phát hiện một ngôi mộ trẻ em bốn tuổi, được trang trí bằng vương miện và các món trang sức tương tự, điều này gợi ý về mối quan hệ huyết thống gần gũi với người phụ nữ quý tộc kia.

Thêm vào đó, các ngôi mộ khác trong nghĩa địa đã cung cấp những thông tin quý giá về văn hóa vật chất của khu vực. Trong số các hiện vật tìm thấy có đồ gốm đen bóng và đồ gốm đen mờ, cùng các chén rượu và bình bằng đồng, được cho là có nguồn gốc từ xưởng chế tác ở Akraiphia. Những hiện vật này giúp tái tạo lại phong tục tang lễ và cấu trúc xã hội của vùng Boeotia trong khoảng thế kỷ thứ 7 đến thứ 6 trước Công nguyên.

Công việc của đội ngũ khảo cổ vẫn đang tiếp diễn. Họ đang áp dụng các phương pháp phân tích tiên tiến, bao gồm nghiên cứu nhân chủng học xương cốt, chụp ảnh lập thể và mô hình hóa 3D các hiện vật. Tiến sĩ Evgenios Papadopoulos, người đứng đầu cuộc khai quật, nhấn mạnh rằng “Mỗi ngôi mộ không chỉ là một kho báu, mà còn là cánh cửa nhìn về quá khứ, giúp chúng ta thấu hiểu cuộc sống và các mối quan hệ xã hội của người dân vùng Boeotia thời Cổ đại.”