São Tomé và Príncipe đã ban hành một đạo luật mang tính bước ngoặt, thiết lập tám khu bảo tồn biển (MPA) bao phủ khoảng 93 km vuông các hệ sinh thái ven biển tại Vịnh Guinea. Động thái này, dự kiến được công bố vào tháng 9 năm 2025, đánh dấu cam kết chính thức đầu tiên của quốc gia này đối với công tác bảo tồn biển, một cột mốc quan trọng trong nỗ lực bảo vệ đa dạng sinh học biển và đảm bảo an ninh lương thực cho cộng đồng địa phương.
Các khu bảo tồn biển mới này được thiết kế nhằm mục đích bảo vệ sự đa dạng sinh học phong phú, duy trì nguồn lợi thủy sản bền vững, gìn giữ các giá trị văn hóa gắn liền với nghề cá truyền thống và tăng cường khả năng chống chịu trước những tác động của biến đổi khí hậu. Trong số các khu vực được bảo vệ này, sẽ có những khu vực hạn chế khai thác, nơi mọi hoạt động đánh bắt và thu thập tài nguyên đều bị cấm, bên cạnh các khu vực sử dụng bền vững, chỉ dành cho ngư dân địa phương sử dụng ngư cụ được cấp phép. Các MPA này bao gồm các khu vực sinh sản quan trọng cho các loài như rùa biển.
Việc thành lập các khu bảo tồn biển này diễn ra trong bối cảnh các hệ sinh thái biển của São Tomé và Príncipe đang đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm sự suy giảm nguồn lợi cá, tình trạng đánh bắt không chọn lọc và tác động ngày càng tăng của biến đổi khí hậu như axit hóa đại dương và hiện tượng nước biển ấm lên. Các khu vực được bảo vệ này được lựa chọn dựa trên các yếu tố khoa học, môi trường và sinh thái, nhằm mục tiêu cân bằng giữa bảo tồn và sử dụng bền vững.
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng, việc bảo vệ các hệ sinh thái biển, đặc biệt là các khu vực có khả năng phục hồi và đa dạng sinh học cao, là yếu tố then chốt để chống lại biến đổi khí hậu. Các khu bảo tồn biển cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì nguồn lợi thủy sản, cung cấp nơi sinh sản an toàn cho các loài, từ đó giúp phục hồi các quần thể cá và hỗ trợ sinh kế cho các cộng đồng ven biển. Nghiên cứu chỉ ra rằng, các khu bảo tồn biển được quản lý tốt có thể mang lại lợi ích kinh tế đáng kể, góp phần vào "kinh tế xanh" của quốc gia thông qua các ngành như du lịch biển và ngư nghiệp bền vững.
Sự thành công của các khu bảo tồn biển này còn phụ thuộc vào sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương. Thông qua các quy trình đồng thiết kế, các cộng đồng dân cư ven biển đã được tham gia vào việc xác định các khu vực cần bảo vệ, đảm bảo rằng các biện pháp bảo tồn phù hợp với nhu cầu sinh kế và văn hóa của họ. Cách tiếp cận này không chỉ nâng cao hiệu quả khoa học mà còn trao quyền cho người dân địa phương đưa ra các quyết định sáng suốt về quản lý tài nguyên và chiến lược bảo tồn, tạo nên một mối liên kết bền chặt giữa con người và biển cả.