Một cột mốc lịch sử đã đạt được khi Hiệp ước Biển cả (Hiệp ước BBNJ) chính thức có hiệu lực vào ngày 17 tháng 1 năm 2026, sau khi được 60 quốc gia phê chuẩn. Hiệp ước mang tính bước ngoặt này, sau gần hai thập kỷ đàm phán, thiết lập khuôn khổ pháp lý ràng buộc đầu tiên để bảo vệ sự sống biển cả trong các vùng biển quốc tế, vốn chiếm gần hai phần ba diện tích đại dương của hành tinh.
Việc Maroc phê chuẩn hiệp ước vào ngày 20 tháng 9 năm 2025 đã kích hoạt quy trình đếm ngược 120 ngày, thể hiện cam kết quốc tế mạnh mẽ đối với việc bảo tồn đa dạng sinh học ngoài vùng tài phán quốc gia. Hiệp ước giải quyết các vấn đề quan trọng như tài nguyên di truyền biển, đánh giá tác động môi trường và thành lập các khu bảo tồn biển (MPA).
Sự tham gia của Liên minh Châu Âu (EU) và sáu quốc gia thành viên – Síp, Phần Lan, Hungary, Latvia, Bồ Đào Nha và Slovenia – trong việc phê chuẩn hiệp ước đánh dấu sự hợp tác tập thể lớn nhất cho đến nay. EU cũng đã cam kết 40 triệu Euro thông qua Chương trình Đại dương Toàn cầu để hỗ trợ các quốc gia đang phát triển thực hiện hiệp ước, thể hiện vai trò đi đầu trong các sáng kiến bảo vệ biển cả.
Với việc hiệp ước có hiệu lực, việc thành lập các khu bảo tồn biển trên biển cả sẽ được tạo điều kiện thuận lợi, góp phần đạt được mục tiêu toàn cầu bảo vệ 30% diện tích hành tinh vào năm 2030 (mục tiêu 30x30). Các chuyên gia môi trường nhấn mạnh rằng đại dương đóng vai trò thiết yếu trong việc cung cấp một nửa lượng oxy cho Trái đất và hấp thụ một lượng lớn khí CO2, giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, các vùng biển quốc tế đang đối mặt với nhiều mối đe dọa nghiêm trọng như ô nhiễm, đánh bắt quá mức và khai thác khoáng sản biển sâu. Hội nghị các Bên (COP) đầu tiên dự kiến sẽ được tổ chức trong vòng một năm kể từ khi hiệp ước có hiệu lực để định hướng cho việc triển khai.
Các quốc gia đã ký kết hiệp ước, bao gồm cả Việt Nam, thể hiện cam kết chung tay giải quyết các thách thức toàn cầu và đóng góp vào hòa bình, thịnh vượng và phát triển bền vững. Hiệp ước Biển cả không chỉ là một văn kiện pháp lý mà còn là biểu tượng cho sức mạnh của chủ nghĩa đa phương, cho thấy khả năng hợp tác quốc tế để bảo vệ một tài nguyên chung vô giá của hành tinh chúng ta.