Các kiến tạo đá bazan dưới đáy biển đang nổi lên như một giải pháp đầy hứa hẹn cho việc cô lập vĩnh viễn khí carbon dioxide (CO2), một yếu tố then chốt trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu. Những cấu trúc địa chất này có khả năng phản ứng tự nhiên với CO2 và nước, biến đổi khí này thành các khoáng cacbonat ổn định trong vòng vài năm, từ đó giảm thiểu đáng kể rủi ro rò rỉ.
Nghiên cứu được trình bày tại hội nghị InterPore2025 vào tháng 5 năm 2025 đã khám phá hiệu quả và các rủi ro về địa cơ học của việc lưu trữ CO2 trong các lớp đá bazan lục địa. Một nghiên cứu riêng biệt được công bố trên tạp chí Fuel vào tháng 9 năm 2025 đã nêu chi tiết các cơ chế và tiến bộ công nghệ trong việc sử dụng đá bazan làm bể chứa carbon. Các phát hiện này cho thấy rằng các mỏ đá bazan rộng lớn dưới đáy đại dương, với dung tích lưu trữ lý thuyết gấp nhiều lần lượng phát thải toàn cầu hiện tại, có thể cung cấp một công cụ mạnh mẽ để giảm thiểu khí hậu.
Quá trình khoáng hóa nhanh chóng trong đá bazan mang đến một phương pháp tiềm năng, mang tính vĩnh cửu để loại bỏ CO2 khỏi khí quyển. Đá bazan, loại đá lửa phổ biến nhất trên Trái Đất, bao phủ hơn 60% bề mặt hành tinh, bao gồm cả các khu vực rộng lớn dưới đáy đại dương. Khả năng của nó trong việc phản ứng với CO2 và nước để tạo thành các khoáng cacbonat ổn định như canxit, magiexit và siderit đã được các nhà khoa học ghi nhận. Quá trình này, được gọi là khoáng hóa carbon, biến CO2 thành dạng rắn, cô lập nó khỏi khí quyển trong hàng thiên niên kỷ.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng đá bazan có thể cô lập tới hàng trăm tỷ tấn CO2, một con số khổng lồ so với lượng phát thải hàng năm của con người. Một số thí nghiệm đã cho thấy hơn 90% CO2 được tiêm vào các tầng đá bazan có thể được cô lập dưới dạng khoáng vật không di chuyển chỉ trong vòng 10 năm đầu tiên, một tốc độ ấn tượng so với các phương pháp lưu trữ khác.
Các nhà khoa học tại Đại học Oslo, thông qua Trung tâm Njord, đang nghiên cứu cách thức quá trình này diễn ra tự nhiên, lấy cảm hứng từ dự án Carbfix ở Iceland. Mặc dù đá bazan ở Bắc Đại Tây Dương cổ hơn và ít xốp hơn so với ở Iceland, các nghiên cứu ban đầu cho thấy tiềm năng đáng kể. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu rõ các quá trình ở quy mô nhỏ để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho các dự án lưu trữ CO2 quy mô lớn, nhằm tránh các vấn đề rò rỉ tiềm ẩn.
Các nghiên cứu cũng xem xét các rủi ro về địa cơ học, chẳng hạn như sự gia tăng áp suất lỗ rỗng trong quá trình bơm CO2, và ảnh hưởng của các trường ứng suất khác nhau đến sự ổn định của đá. Các điều kiện đứt gãy ngược với chế độ ứng suất kiến tạo vừa phải được cho là an toàn hơn về mặt ổn định của đá.
Việc sử dụng đá bazan để cô lập CO2 không chỉ là một giải pháp công nghệ mà còn là sự cộng hưởng với các quy trình tự nhiên của Trái Đất. Khả năng của hành tinh trong việc chuyển hóa các yếu tố để duy trì sự cân bằng là một lời nhắc nhở về sự phức tạp và khả năng phục hồi của hệ thống tự nhiên. Khi chúng ta tiếp tục khám phá và khai thác những khả năng này, đá bazan dưới đáy biển hiện ra như một kho lưu trữ tự nhiên, một minh chứng cho sức mạnh tiềm ẩn của Trái Đất trong việc hỗ trợ sự sống và điều hòa khí hậu.