Kukur Tihar: Lễ Hội Tôn Vinh Lòng Trung Thành Vô Bờ Bến Của Loài Chó Tại Nepal

Nepal hàng năm đều tổ chức Kukur Tihar, ngày thứ hai quan trọng trong chuỗi lễ hội Tihar kéo dài năm ngày. Đây là dịp đặc biệt để bày tỏ lòng tôn kính sâu sắc đối với loài chó vì sự trung thành tuyệt đối và những đóng góp không ngừng nghỉ của chúng trong cuộc sống con người. Năm nay, ngày lễ tôn vinh này được cử hành vào ngày 20 tháng 10. Kukur Tihar là biểu tượng của sự kính trọng dành cho tất cả các thành viên thuộc giống chó, không phân biệt chúng là thú cưng được nuôi dưỡng trong nhà, chó hoang trên đường phố, hay những chú chó nghiệp vụ dũng cảm.

Trong ngày này, mỗi con vật đều được vinh danh theo nghi thức truyền thống: chúng được đeo vòng hoa rực rỡ làm từ hoa vạn thọ, được đánh dấu tika bằng bột màu đỏ trên trán, và được dâng tặng những món ăn ngon, thể hiện lòng biết ơn chân thành của người dân đối với sự hiện diện của chúng.

Trong văn hóa và tín ngưỡng của người Nepal, ngày Kukur Tihar mang ý nghĩa tâm linh vô cùng sâu sắc. Theo truyền thống, loài chó được xem là sứ giả của Yama, vị thần cai quản cái chết, người có nhiệm vụ dẫn dắt linh hồn người đã khuất sang thế giới bên kia. Việc tôn thờ và cúng bái chó trong ngày này nhằm mục đích xoa dịu thần Yama, từ đó cầu mong sự an lành, thịnh vượng và hòa bình cho mọi gia đình. Nghi lễ này còn tượng trưng cho mối liên kết thiêng liêng và không thể tách rời giữa sự sống hiện tại và quá trình chuyển giao sang trạng thái tồn tại khác.

Giá trị của mối quan hệ giữa người và chó đã được khắc họa rõ nét trong sử thi tiếng Phạn cổ đại "Mahabharata", nơi kể lại câu chuyện về hoàng tử Yudhisthira đã kiên quyết từ chối bước vào thiên đàng nếu không có con chó trung thành của mình đi cùng, nhấn mạnh tầm quan trọng vĩnh cửu của tình bạn đồng hành này. Những nghi thức truyền thống và sự tôn vinh này đóng vai trò là lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng lòng trung thành, tình yêu thương vô điều kiện và tình bạn đồng hành là những giá trị phổ quát, không hề bị giới hạn trong phạm vi trải nghiệm của con người.

Đặc biệt tại thủ đô Kathmandu, sự chú ý lớn được dành cho những chú chó nghiệp vụ thuộc Đơn vị Chó Cảnh sát Nepal (Nepal Police Canine Unit). Những con vật tận tụy này, với vai trò không thể thiếu trong việc hỗ trợ tìm kiếm bằng chứng, phát hiện chất nổ và tham gia các hoạt động cứu hộ khẩn cấp, đã nhận được những phần thưởng danh dự và đồ ăn ngon đặc biệt trong một buổi lễ trang trọng. Đây là sự công nhận xứng đáng cho đóng góp thiết yếu và sự dũng cảm của chúng đối với an ninh và trật tự xã hội.

Lễ hội Tihar, còn được biết đến rộng rãi với tên gọi Diwali hay Lễ hội Ánh sáng, là sự kiện quan trọng thứ hai ở Nepal, chỉ xếp sau lễ hội Dashain. Tihar kéo dài tổng cộng năm ngày, mỗi ngày được dành riêng để tôn vinh các sinh vật hoặc vị thần khác nhau theo một trình tự nghiêm ngặt. Sau Kukur Tihar, người dân tiếp tục chào đón Gai Tihar, ngày tôn vinh loài bò như biểu tượng của sự sung túc và lòng mẹ. Tiếp theo đó là Lakshmi Puja, ngày dành riêng cho nữ thần giàu có Lakshmi. Chu kỳ lễ hội này khép lại bằng Bhai Tika, nghi lễ củng cố mối quan hệ khăng khít giữa anh chị em ruột thịt. Việc tổ chức Kukur Tihar trên toàn cầu bởi cộng đồng người Nepal hải ngoại khuyến khích toàn xã hội xem xét lại thái độ của mình đối với động vật, là lời kêu gọi mạnh mẽ về lòng trắc ẩn và trách nhiệm chăm sóc dành cho chúng.