Nijerya, Gine-Bissau'daki Askeri Darbe Sonrası Başkan Adayı Dias'a Sığınma Sağladı

Nijerya Cumhurbaşkanı Bola Ahmed Tinubu liderliğindeki hükümet, Gine-Bissau'nun başkan adayı Fernando Dias da Costa'ya sığınma hakkı tanıdı. Bu diplomatik ve insani adım, 30 Kasım 2025 tarihinde, Nijerya'nın Bissau Büyükelçiliği'nde resmiyet kazandı. Karar, Batı Afrika ülkesinde 26 Kasım 2025'te gerçekleşen anayasa dışı iktidar değişimine doğrudan bir yanıt niteliğindeydi.

Nijerya Dışişleri Bakanı Yusuf Tuggar tarafından imzalanan resmi sığınma mektubu, Bay Da Costa'nın güvenliğini sağlamak amacıyla gönderildi. Ülkeyi kontrol altına alan Askeri Yüksek Komutanlığı'nın, 23 Kasım 2025'te yapılması planlanan başkanlık ve yasama seçimlerinin sonuçlarını iptal etmesi ve görevden alınan Cumhurbaşkanı Umaro Sissoco Embaló'yu görevden uzaklaştırmasının ardından bu tehdit ortaya çıktı. Bağımsız aday ve Sosyal Yenilenme Partisi'nin (PRS) başkanı olan Fernando Dias da Costa, can güvenliği endişeleri nedeniyle saklanmak zorunda kaldığını doğruladı ve askeri yönetimi yasa dışı olarak bir 'geçiş başkanı' atamakla suçladı.

Bakan Tuggar, ECOWAS Komisyonu Başkanı Omar Alieu Touray'a hitaben yaptığı açıklamada, bu adımın Gine-Bissau halkının demokratik arzularını korumayı hedeflediğini vurguladı. Kriz karşısında ECOWAS, yeni geçiş hükümetiyle müzakereler yürütmek üzere Bissau'ya üst düzey bir heyet gönderdi. Bölgesel tepki hızlı oldu: Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), darbeyi kınayarak anayasal düzen yeniden tesis edilene kadar Gine-Bissau'nun tüm karar alma organlarındaki üyeliğini askıya aldı. Benzer şekilde Afrika Birliği (AU) de 'anayasa dışı hükümet değişikliklerine sıfır tolerans' politikasını teyit ederek üyelik askı kararı aldı.

Geçici Başkan General Horta Inta-A, bir yıllık azami bir geçiş süresi belirledi ve bu sürenin 14 Aralık'ta yapılması planlanan bir sonraki ECOWAS zirvesine sunulacağını ifade etti. Müzakere süreci kapsamında, askeriye tarafından daha önce gözaltına alınan Adalet Bakanlığı'ndan beş yargıç ve Ulusal Seçim Komisyonu (CNE) sekreterliği çalışanları serbest bırakıldı. Bununla birlikte, askeri yönetim, barış ve istikrarı koruma gerekçesiyle 1 Aralık 2025'te ECOWAS arabuluculuk misyonunun gelişi öncesinde her türlü protesto ve gösteriyi yasakladı.

Gine-Bissau'nun yeni Dışişleri Bakanı João Bernardo Vieira, ECOWAS ile işbirliğinin devam edeceğini teyit etti. Medya raporlarına göre, devrilen Cumhurbaşkanı Embaló ülkeyi terk ederek Kongo Cumhuriyeti'ne gitti. Embaló'nun seçim kampanyası ekibiyle bağlantılı olan İlídio Vieira Te'nin başbakan olarak atandığı geçici hükümetin kuruluşu, yeni iktidarın eski yönetimin unsurlarını yeni yönetim yapısına entegre etme çabasını gösteriyor. Nijerya'nın devrilen rejimin siyasi rakibine güvenlik sağladığı bu diplomatik manzara, 23 Kasım'daki tartışmalı seçimlerin ardından ülkenin siyasi elitleri arasındaki derin ayrışmayı gözler önüne seriyor.