Parker Sondası, Güneş'e Rekor Yakın Geçişinde Güneş Maddesinin Geri Akışını Kaydetti

NASA'nın Parker Güneş Sondası (PSP), 24 Aralık 2024 tarihinde Güneş'e gerçekleştirdiği tarihi yakınlaşma sırasında, güneş maddesinin geri dönüşümünü gösteren bir olayı başarıyla kaydetti. Otomatik uzay aracı, yıldız yüzeyine yaklaşık 3,8 milyon mil, yani yaklaşık 6,1 milyon kilometre gibi inanılmaz bir mesafeden geçti. Bu kritik anlarda, sondanın üzerindeki Wide-Field Imager for Solar Probe (WISPR) cihazı tarafından elde edilen görüntüler, bilim insanlarının 'inflows' (geri akışlar) adını verdiği yapıları ayrıntılı olarak ortaya çıkardı. Bu yapılar, koronal kütle atımı (KMA) sonrası yüzeye geri dönen, uzamış plazma yoğunlaşmaları olarak tanımlanıyor.

Bu gözlemin en can alıcı noktası, WISPR kamerasının yüksek çözünürlüğü sayesinde, geri dönen bu plazma kümelerinin hızlarının ve boyutlarının ilk kez bu kadar kesin ölçülebilmesiydi. Cihazın geliştirilmesi sürecine ABD Deniz Araştırma Laboratuvarı öncülük etti. NASA tarafından yönetilen ve inşa edilen Parker Güneş Sondası projesi, Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı (APL) tarafından koordine edilmektedir. APL'den projede yer alan Dr. Nour Ebrahimi, bu geri dönen maddenin bu denli net gözlemlenmesinin, daha önceki dolaylı kanıtları kesinleştirdiğini vurguladı.

Bu keşif, uzay hava durumu tahminlerinin iyileştirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır; zira Güneş'in kendi maddesini nasıl 'geri dönüştürdüğünü' anlamak temel bir gerekliliktir. Önceki SOHO gibi görevler, bu geri dönen maddenin varlığına dair ipuçları verse de, nicel veriler sunamamıştı. Sonda tarafından kaydedilen bu süreç, gergin manyetik alan çizgilerinin koptuğu ve ya dışarı doğru yayıldığı ya da Güneş'e geri döndüğü manyetik yeniden bağlanma olayıyla yakından ilişkilidir.

KMA'lar da dahil olmak üzere bu tür olaylar, GPS sistemleri, elektrik şebekeleri ve Artemis programı kapsamında astronotların güvenliği dahil olmak üzere Dünya'daki altyapıları etkileyebilir. Bu gözlemin önemi, varsayımlardan, Güneş atmosferinin yeniden yapılandırılmasına dair doğrudan ve ölçülebilir verilere geçiş yapılmasıdır. Bu geri akışların kinetik parametrelerini ölçebilme yeteneği, güneş dinamiği modellerinin kalibrasyonu için hayati bir temel oluşturmaktadır.

12 Ağustos 2018'de Cape Canaveral'dan fırlatılan Parker Sondası, görevine kararlılıkla devam ediyor. Aracın bir sonraki yakın geçişleri 22 Mart 2025 ve 19 Haziran 2025 olarak planlanmış durumda. 2021'de Güneş'in korona tabakasına girerek Güneş'e 'dokunan' ilk araç olma unvanını alan sonda, çevresel ortamı kapsamlı incelemek için FIELDS, IS☉IS ve SWEAP gibi dört ana enstrüman setini kullanıyor. Güneş rüzgarının bu kadar yakın mesafeden 'tersine dönmesini' gözlemlemek, Güneş'in tüm Güneş Sistemi'ni etkileyen çevresini nasıl yönettiğini daha derinlemesine anlamamızı sağlıyor.