Odkrycie mozaiki z V wieku z greckim napisem w Şanlıurfa, Turcja

Podczas prac archeologicznych prowadzonych w historycznym kurhanie w Şanlıurfa, w rejonie Balıklıgöl, natrafiono na wyjątkowe znalezisko. Jest to mozaika datowana na około 1500 lat, ozdobiona wyraźną inskrypcją w języku greckim. Ten starożytny artefakt, misternie ułożony z drobnych tesser w kolorach czarnym, czerwonym i białym, prezentuje złożony wzór. Wzór ten łączy przedstawienia flory i fauny z surowymi formami geometrycznymi. Odkrycie to stanowi namacalny dowód na ciągłość ludzkiej historii i doświadczeń na przestrzeni wieków.

Inskrypcja, wykonana charakterystycznym pismem bizantyjskim, zawiera imię „Anakas” oraz osobistą prośbę modlitewną o ochronę dla niego i jego rodziny. Eksperci, w tym kierownik wykopalisk Gökhana Kozmbe z Uniwersytetu Batman, zgodnie datują mozaikę na okres między 460 a 495 rokiem naszej ery. Sugerują oni, że mozaika zdobiła niegdyś znaczącą budowlę, być może kościół lub martyrium, w czasach, gdy region ten stanowił tętniące życiem skrzyżowanie różnorodnych kultur i wierzeń.

W bezpośrednim sąsiedztwie zidentyfikowano również cykliczne przedstawienia symbolizujące cztery żywioły. Według Kozmbe, mogły one być umieszczone w narożnikach budynku, dostarczając informacji o ówczesnych praktykach rytualnych i kosmologicznych. Odkrycia te pozwalają na głębsze zrozumienie, jak ludzie przeszłości konstruowali swoje pojmowanie porządku i harmonii, dążąc do zapewnienia stabilności dla siebie i dla przyszłych pokoleń.

Şanlıurfa, założona jako osada hellenistyczna przez Seleucydów, wciąż nosi ślady tego kulturowego dziedzictwa, co wyraźnie widać w greckim piśmie na odkrytej mozaice. Napis dostarcza również wglądu w strukturę społeczną tamtej epoki, wymieniając wpływowe osoby, takie jak kapłan Ilii, diakon Ravoulos oraz pewien Kiros. Te wzmianki rzucają światło na hierarchię panującą w ówczesnej wspólnocie.

Burmistrz miasta, Hasan Silindak, podkreślił, że te fascynujące odkrycia potwierdzają wyjątkowe znaczenie historyczne Şanlıurfy, znanej powszechnie jako „miasto proroków”. Zaznaczył również, że konstrukcja ta została poważnie uszkodzona w wyniku tragicznego trzęsienia ziemi, które nawiedziło region 6 lutego 2023 roku, co dodatkowo uwydatnia pilną potrzebę działań konserwatorskich.

Projekt renowacji obiektu, którego rozpoczęcie zaplanowano na rok 2024, ma na celu zakończenie prac konserwatorskich do końca 2026 roku. Po ich finalizacji, mozaika ma zostać udostępniona szerokiej publiczności. Do tej pory w strefie wykopalisk zidentyfikowano co najmniej trzy pochówki, które najprawdopodobniej należały do osób duchownych związanych z tą budowlą, co dodatkowo wzbogaca kontekst historyczny i religijny miejsca.