38. Epizoda Erupcji Kilauea: Rzadkie Zjawisko Potrójnego Fontanny Lawy

Wulkan Kilauea, jeden z najbardziej aktywnych wulkanów tarczowych na świecie, zlokalizowany na Wyspie Hawaiʻi, zakończył swoją 38. epizod erupcyjny 6 grudnia 2025 roku. To wydarzenie wpisuje się w sekwencję przerywanych erupcji szczytowych, która rozpoczęła się 23 grudnia 2024 roku w obrębie krateru Halemaʻumaʻu. Ostatni epizod trwał około 12,1 godziny i był wyjątkowy z naukowego punktu widzenia ze względu na rzadkie, jednoczesne wystąpienie erupcji z trzech odrębnych otworów w kraterze Halemaʻumaʻu.

Dynamika geofizyczna tego zdarzenia obejmowała dwa otwory w stożku północnym oraz jeden otwór południowy, które rozpoczęły fontannowanie lawy. Aktywność ta zainicjowała się trwałymi fontannami lawy z otworów północnych o godzinie 8:45 czasu HST. Cztery minuty później, o 8:49 HST, dołączył otwór południowy. Do godziny 9:15 HST potrójna fontanna była już w pełni uformowana, a wszystkie trzy źródła wyrzucały materiał na wysokość bliską 500 stóp (150 metrów). Otwór południowy następnie nasilił swoją aktywność, generując pochyłe fontanny lawy osiągające niemal 1200 stóp (370 metrów). Taka wysokość była ostatnio odnotowana podczas 24. epizodu, który miał miejsce 5 czerwca 2025 roku.

Szczytowy wskaźnik wydajności erupcyjnej, szacowany na 1300 jardów sześciennych na sekundę tuż przed 10:00 HST, spowodował powstanie znacznego słupa gazowego wznoszącego się na około 15 000 stóp (4500 metrów) nad poziom morza. Słup ten zawierał istotne ilości dwutlenku siarki (SO2). Wcześniej w trakcie tego epizodu, słup gazowy osiągał ponad 20 000 stóp (6000 metrów), co skutkowało opadami tefry, w tym włosów Pele, w społecznościach położonych na południowy zachód od otworów, takich jak Pahala. Intensywne uwolnienie energii z otworu południowego miało natychmiastowe konsekwencje fizyczne w Parku Narodowym Wulkanów Hawaiʻi, gdy wyrzucony materiał zniszczył punkt obserwacyjny kamery strumieniowej V3 zlokalizowany przy Obserwatorium Wulkanów Hawaiʻi (HVO) należącym do U.S. Geological Survey (USGS) tuż przed 10:00 HST.

Epizod zakończył się nagle o godzinie 20:52 HST, kiedy to aktywność otworu południowego ustała. Otwory północne przestały wyrzucać lawę wcześniej, około 11:50 HST. Inclinometr Uēkahuna zarejestrował około 33,1 mikroradiana nachylenia deflacyjnego w trakcie trwania epizodu. Zjawisku temu towarzyszyła szybka zmiana z deflacji na inflację w rejonie szczytu oraz spadek intensywności drgań sejsmicznych. USGS utrzymało poziom alertu wulkanicznego na poziomie WATCH, a kod koloru lotniczego na ORANGE, potwierdzając, że wszelkie przejawy erupcyjne pozostały ściśle w granicach Parku Narodowego Wulkanów Hawaiʻi, nie wpływając na lotniska komercyjne.

Strumienie lawy wytworzone podczas tego 12,1-godzinnego zdarzenia pokryły szacunkowo od 50% do 60% dna krateru Halemaʻumaʻu. Taki wzorzec epizodycznego fontannowania, często trwający krócej niż doba i przerywany okresami ciszy, charakteryzuje sekwencję erupcyjną wulkanu Kilauea, którego wiek szacuje się na 210 000 do 280 000 lat, a która rozpoczęła się w grudniu 2024 roku.