Szympansy Wykazują Zdolność Ludzkiego Myślenia Racjonalnego, Kwestionując Granice Rozumowania

Przełomowe ustalenia naukowe, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Science”, sugerują, że szympansy posiadają cechy „myślenia racjonalnego” dotychczas przypisywane wyłącznie ludziom. Ta fundamentalna obserwacja wskazuje na głębszą ewolucyjną ciągłość w zakresie elastycznego pojmowania rzeczywistości, wykraczającą poza wcześniejsze założenia dotyczące poznania naczelnych.

Badacze przeprowadzili rygorystyczne próby w Ngamba Island Chimpanzee Sanctuary w Ugandzie, ośrodku dla szympansów uratowanych z nielegalnego handlu. Eksperyment polegał na postawieniu naczelnych przed wyborem między dwoma pojemnikami, z których jeden zawierał pożywienie. Początkowo zwierzęta otrzymywały wskazówkę co do lokalizacji nagrody. Kluczowym momentem było wprowadzenie silniejszego dowodu, który sugerował, że smakołyk znajduje się w drugim pudełku. W obliczu bardziej przekonujących danych, szympansy nierzadko modyfikowały swoje pierwotne decyzje.

Zdolność do elastycznego korygowania przekonań na podstawie napływających informacji jest cechą, którą zazwyczaj przypisywano ludzkim dzieciom w wieku około czterech lat. Zespół badawczy, w skład którego wchodzili naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, w tym profesor psychologii Jan Engelmann, oraz badacze z Uniwersytetu Utrecht, zastosował zaawansowane modele obliczeniowe. Analizy te wykluczyły prostsze wyjaśnienia, takie jak tendencja do reagowania wyłącznie na ostatni sygnał czy kierowanie się najbardziej oczywistą sugestią, potwierdzając, że podejmowanie decyzji odpowiada racjonalnym strategiom rewizji przekonań.

Co istotne, badacze wykazali, że szympansy potrafią ocenić wagę i jakość dowodów. Jeśli początkowa wskazówka była mocna, zwierzęta trzymały się pierwotnego wyboru, ale gdy nowy dowód był bardziej rozstrzygający, dokonywały zmiany. Profesor Josep Call z Uniwersytetu w St Andrews, współautor badania, podkreślił, że te wyniki otwierają nowy obszar dociekań nad mechanizmami psychologicznymi leżącymi u podstaw podejmowania decyzji u szympansów. Odkrycie to przesuwa perspektywę na ewolucyjne korzenie krytycznego myślenia, sugerując, że zdolność do formowania i korygowania sądów na podstawie faktów nie jest domeną wyłącznie ludzką.