Miejscy drapieżnicy: Tragedie i niezwykła wytrwałość sokołów wędrownych przy zabytkowych katedrach w 2025 roku

Sezon lęgowy sokołów wędrownych, który miał miejsce w 2025 roku przy historycznych katedrach w Worcester i St Albans, ponownie uwydatnił poważne wyzwania stojące przed tymi potężnymi drapieżnikami, nawet w pozornie sprzyjającym środowisku miejskim. Wydarzenia te stanowią wyraźne przypomnienie o delikatności równowagi ekologicznej, gdzie nawet monumentalne budowle historyczne stają się areną zaciętej walki o przetrwanie gatunku i kontynuację życia.

Katedra w Worcester była świadkiem tragicznego incydentu, który wstrząsnął obserwatorami. Para sokołów, którym nadano imiona Piotr i Peggy, założyła gniazdo na szczycie historycznych wież i złożyła cztery jaja. Niestety, pomimo nadziei, wiosna 2025 roku przyniosła smutny finał: tylko jeden pisklak zdołał przeżyć pierwsze tygodnie maja, ale i on wkrótce padł ofiarą nieznanej dolegliwości. Szczątki młodego ptaka zostały natychmiast przekazane do szczegółowych badań laboratoryjnych, mających na celu ustalenie przyczyny zgonu, podczas gdy dorośli, zdrowi rodzice pozostają pod stałą obserwacją specjalistów. Choć przypadki śmiertelności wśród młodych sokołów nie są rzadkością w naturze, ich występowanie wymaga dogłębnej analizy czynników środowiskowych wpływających na populacje miejskie. Warto przypomnieć, że sokoły wędrowne były bliskie wyginięcia w połowie XX wieku z powodu kumulacji pestycydów chloroorganicznych, takich jak DDT, co osłabiało skorupki jaj. Chociaż zakaz stosowania tych chemikaliów w latach 70. umożliwił populacji odrodzenie, obecnie pojawiają się nowe, często subtelniejsze, lecz równie niebezpieczne zagrożenia.

Odmiennie, choć z równie dramatycznym początkiem, potoczyły się losy pary w Katedrze w St Albans. Jest to najstarsza angielska katedra, szczycąca się najdłuższą nawą (mierzącą 85 metrów). W kwietniu 2025 roku doszło tam do aktu wandalizmu, kiedy to nieznany sprawca zniszczył pierwsze lęgowisko, składające się z trzech jaj. Para, nazwana Albanem i Budiką, wykazała się jednak niezwykłą zdolnością adaptacji i niezłomnością.

Ptaki błyskawicznie przystąpiły do stworzenia drugiego gniazda, a ich wysiłki zostały nagrodzone. Już w okresie czerwiec-lipiec na świat przyszły trzy zdrowe pisklęta płci męskiej. Waga aktu wandalizmu, który dotknął pierwszego lęgu, została podkreślona faktem, że policyjne śledztwo w tej sprawie zostało przekazane do Królewskiej Prokuratury (Crown Prosecution Service). W Wielkiej Brytanii organizacje zajmujące się ochroną przyrody, takie jak Fundacja Sokoła Wędrownego, nieustannie poszerzają zakres swojej działalności, koncentrując się obecnie na ochronie przed kłusownictwem i innymi współczesnymi zagrożeniami, które zagrażają tym ptakom drapieżnym.

Przypadki zaobserwowane przy brytyjskich katedrach stanowią mikrokosmos szerszej walki o przetrwanie, jaką toczą drapieżniki w zurbanizowanym świecie. W innych częściach globu, na przykład w Rosji, sokoły wędrowne wciąż są narażone na wysokie zainteresowanie ze strony kłusowników. Cena jednego osobnika na czarnym rynku może osiągać znaczne sumy, co niestety napędza nielegalny obrót, mimo że sokoły te są objęte ścisłą ochroną i wpisane do Czerwonej Księgi. Innym palącym problemem jest chroniczny deficyt optymalnych miejsc lęgowych, co zmusza ptaki do zajmowania pozycji suboptymalnych, zwiększając ryzyko. Niemniej jednak, istnieją pozytywne przykłady interwencji: udana reintrodukcja sokołów w Moskwie, gdzie pary wyhodowane w niewoli z powodzeniem zadomowiły się na wieżowcach, dowodzi, że celowe tworzenie sztucznych siedlisk może być niezwykle skutecznym narzędziem w odbudowie populacji. Te majestatyczne drapieżniki pełnią nieocenioną funkcję w miejskim ekosystemie, regulując liczebność gatunków synantropijnych, a ich pomyślność zależy bezpośrednio od naszej dbałości o szczegóły ich środowiska życia.