Spojrzenie, które łączy: Biochemiczna siła kontaktu wzrokowego między psem a człowiekiem

Bezpośredni kontakt wzrokowy, będący formą interakcji między psem a jego opiekunem, inicjuje potężny proces biochemiczny, który znacząco wzmacnia ich wzajemną więź. Mechanizm ten jest ściśle powiązany z układem hormonalnym, a zwłaszcza z oksytocyną – substancją często określaną mianem "hormonu przywiązania i zaufania". Współczesne badania neurobiologiczne dostarczają częściowego wyjaśnienia, dlaczego ten z pozoru prosty akt ma tak głęboki wpływ na samopoczucie obu stron.

Kluczowe odkrycie, które rzuciło nowe światło na tę relację, zostało dokonane w ramach badania przeprowadzonego w 2015 roku. Naukowcy zidentyfikowali wówczas zamkniętą pętlę sprzężenia zwrotnego, która aktywuje się podczas pozytywnej interakcji społecznej między człowiekiem a jego czworonożnym towarzyszem. W momencie, gdy ich spojrzenia się krzyżują, poziom oksytocyny zaczyna wzrastać zarówno u psa, jak i u człowieka.

Ten hormonalny skok stymuluje dalsze utrzymywanie kontaktu wzrokowego oraz zachęca do przyjaznych zachowań, tworząc samopodtrzymujący się cykl. Co ciekawe, mechanizm ten wykazuje uderzające podobieństwo do więzi obserwowanej w relacji matka-niemowlę. Badacze monitorowali stężenie oksytocyny w próbkach moczu zarówno przed, jak i po sesjach zabawy i kontaktu wzrokowego. Ustalono, że psy, które były w stanie utrzymać wzrok przez dłuższy czas, wykazywały znacznie większy wzrost poziomu tego hormonu, podobnie jak ich właściciele.

Kontakt wzrokowy pełni również funkcję silnego regulatora napięcia emocjonalnego. W chwilach wzajemnego patrzenia następuje mierzalny spadek poziomu kortyzolu – hormonu stresu. Ten precyzyjnie dostrojony mechanizm wyjaśnia, dlaczego sama obecność psa i interakcja z nim są tak skuteczne w obniżaniu subiektywnego poczucia stresu u ludzi. Co więcej, pary charakteryzujące się silniejszą więzią doświadczają bardziej wyraźnej reakcji hormonalnej.

Możliwe jest, że ten wyjątkowy efekt kontaktu wzrokowego jest wynikiem tysiącleci udomowienia. Psy były selekcjonowane pod kątem ich zdolności do subtelnego odczytywania ludzkich sygnałów społecznych. Należy jednak pamiętać, że bezpośrednie, intensywne wpatrywanie się nie zawsze jest odbierane pozytywnie. Pies niesocjalizowany lub lękliwy może zinterpretować taki wzrok jako wyzwanie lub nawet zagrożenie.

Oksytocyna jest uwalniana wyłącznie w warunkach bezpieczeństwa i przewidywalności. To jakość relacji oraz otoczenie decydują o tym, czy spojrzenie wywoła zaufanie, czy też czujność. Zaleca się, aby patrzeć łagodnie, nie zapominać o mruganiu i używać przyjaznego tonu głosu. Jeśli pies odwraca wzrok, ziewa lub oblizuje się, może to być delikatny sygnał świadczący o dyskomforcie i potrzebie zachowania osobistej przestrzeni.