VS verscherpt druk op Venezuela: Cartelbestempeling en militaire opbouw in Caribisch gebied

De geopolitieke spanningen in het Caribisch gebied bereikten op 25 november 2025 een kookpunt door de escalatie tussen de Verenigde Staten en de Bolivariaanse Republiek Venezuela. Deze toename van spanningen wordt gekenmerkt door een substantiële militaire opbouw door de VS in de regio, aangevuld met een juridische stap: de officiële aanwijzing van het Cartel de los Soles als Buitenlandse Terroristische Organisatie (BTO), die op 24 november 2025 van kracht werd.

De primaire focus van de militaire operaties ligt in de Caribische wateren die grenzen aan Venezuela. Deze troepenontplooiing wordt geschat als de grootste sinds de Amerikaanse invasie van Panama in 1989. Een cruciaal element in deze verheviging was de beslissing van het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken, aangekondigd door minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, om het Cartel de los Soles de BTO-status te verlenen. Washington beweert dat deze entiteit, die naar verluidt onder leiding staat van Nicolás Maduro en andere hoge functionarissen, de militaire, inlichtingen-, wetgevende en rechterlijke macht van het land heeft gecorrumpeerd.

De Verenigde Staten stellen verder dat het Cartel de los Soles samenwerkt met groepen als het Mexicaanse Sinaloa Kartel en het Venezolaanse Tren de Aragua voor de smokkel van narcotica naar zowel de VS als Europa. Venezuela verwerpt deze aantijgingen categorisch en bestempelt ze als een 'absurde verzinsel'. Caracas beschouwt de acties van de VS als een directe bedreiging voor de regionale vrede, wat de gemoederen hoog doet oplopen.

De militaire campagne, die onder de codenaam Operatie Southern Spear valt, heeft reeds gevolgen gehad. Sinds september 2025 hebben Amerikaanse strijdkrachten minstens 21 maritieme acties ondernomen tegen vermeende drugsschepen, waarbij naar verluidt 83 personen om het leven kwamen. Deze interventies zijn scherp veroordeeld door Caracas. Als reactie op de militaire versterking, waaronder de aankomst van een vliegdekschipgroep onder leiding van de USS Gerald R. Ford, heeft president Nicolás Maduro de mobilisatie van 25.000 militairen bevolen ter verdediging van de nationale soevereiniteit. Dit is een van de grootste mobilisaties in de recente geschiedenis van Venezuela.

Regionale actoren bevinden zich in een lastig parket. De premier van Trinidad en Tobago, Kamla Persad-Bissessar, verwelkomde de aanwezigheid van Amerikaanse marineschepen, wat spanningen met Caracas veroorzaakte. Als gevolg hiervan heeft Venezuela energieovereenkomsten met de eilandstaat opgeschort. De strijdkrachten van Trinidad en Tobago zijn in verhoogde staat van paraatheid gebracht. De lokale visserijsector heeft de gevolgen ondervonden, met een daling van de vangsten van meer dan 50% door de angst voor Amerikaanse militaire operaties.

De context van deze verheviging ligt in de politieke impasse die volgde op de presidentsverkiezingen van 28 juli 2024. Maduro won die verkiezingen, maar de oppositie en diverse internationale waarnemers, waaronder de VS, erkenden de uitslag niet en gaven de voorkeur aan oppositiekandidaat Edmundo González Urrutia. Minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, die in januari 2025 aantrad, heeft de focus op Latijns-Amerika aangescherpt. Deze gelaagde escalatie – militair, juridisch en diplomatiek – wijst erop dat de strategie van de VS verschuift van louter afschrikking naar actieve interventie in de regio.