Syrië en Israël naar verluidt dicht bij historisch vredesakkoord tegen eind 2025, inclusief terugtrekking uit de Golanhoogten

Berichten over een mogelijke, alomvattende vredesovereenkomst tussen Syrië en Israël tegen het einde van 2025 luiden een nieuw tijdperk in de complexe geopolitieke mozaïek van het Midden-Oosten in. Deze potentiële doorbraak zou een fundamentele verandering betekenen in de relatie tussen de twee staten, die decennialang in openlijke confrontatie verkeerden. De kern van het voorgestelde akkoord behelst de gefaseerde terugtrekking van Israëlische strijdkrachten uit alle Syrische gebieden die tijdens recente militaire acties zijn bezet, waaronder de strategisch cruciale top van de berg Hermon.

Er zijn reeds directe contacten gaande tussen de partijen, wat de geruchten over een deal extra gewicht geeft. Er wordt geopperd dat de regio van de Golanhoogten zou kunnen worden omgevormd tot iets dat lijkt op een ‘Vredestuin’ (Garden of Peace). Dit duidt op de mogelijkheid van gezamenlijke ontwikkelings- en economische projecten, waarbij de focus verschuift van conflict naar opbouw. De Golanhoogten, een gebied van ongeveer 1800 vierkante kilometer, staan sinds 1967 onder Israëlische controle. Israël annexeerde het gebied in 1981, een stap die geen brede internationale erkenning geniet, ook niet van de Verenigde Naties (VN). Deze historische context, waarin het grondgebied van sleutelstrategisch belang is, weerspiegelt de diepgewortelde behoefte aan veiligheid en stabiliteit aan beide zijden.

De huidige onderhandelingen wijzen, volgens Libanese bronnen, op een duidelijke verschuiving in de prioriteiten van Syrische zijde. De nieuwe regering, geleid door Ahmed ash-Shar'a, die in december 2024 aan de macht kwam, richt zich primair op internationale legitimatie en de terugtrekking van troepen uit gebieden die sinds januari 2025 bezet zijn. Deze nadrukverschuiving van territoriale aanspraken naar politieke erkenning van de nieuwe machthebbers fungeert als een katalysator voor vooruitgang. Media melden dat Syrië niet langer aandringt op de volledige teruggave van de gehele Golanhoogten. Ahmed ash-Shar'a, de feitelijke leider van Syrië sinds december 2024, werkt actief aan internationale acceptatie en bezocht recentelijk het Witte Huis op 11 november 2025.

Tegelijkertijd blijft het standpunt van Israël onwrikbaar. Minister van Buitenlandse Zaken Gideon Sa'ar benadrukte in juni 2025 dat de Golanhoogten in elk vredesakkoord deel zullen blijven uitmaken van Israël. Analisten vrezen dat deze verklaring een obstakel kan vormen voor het volledige succes van de besprekingen, aangezien de teruggave van de Golan traditioneel de belangrijkste voorwaarde was voor Damascus. De internationale gemeenschap, waaronder Qatar, Jordanië, Turkije, Saoedi-Arabië, Egypte en Duitsland, heeft eerder al haar bezorgdheid geuit over de Israëlische plannen om nederzettingen op de Golan uit te breiden.

Het welslagen van deze regeling, die gepland staat voor eind 2025, zal afhangen van het vermogen van de partijen om elkaar niet als tegenstander te zien, maar als een spiegel van hun eigen streven naar veiligheid en welvaart. De huidige feitelijke scheidingslijn, die loopt door een gedemilitariseerde zone onder toezicht van VN-troepen, zou vervangen kunnen worden door een nieuwe structuur die gebaseerd is op samenwerking. Dit vereist van alle deelnemers een diepgaande herziening van interne overtuigingen over wat onveranderlijk is, om zo tot een duurzame vrede te komen.