Escalatie in het Caribisch Gebied: De Trump Administratie en de Reactie van Venezuela op Regionale Veiligheid

De strategie van de regering van Donald Trump, die in januari 2025 aantrad, is primair gericht op het bestrijden van grensoverschrijdende misdaad en drugshandel. In februari 2025 zette het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken een ongekende stap door acht vooraanstaande Latijns-Amerikaanse criminele organisaties officieel te erkennen als ‘buitenlandse terroristische organisaties’. Deze lijst omvatte de beruchte groepen «Tren de Aragua» en «Mara Salvatrucha» (MS-13), naast de machtige drugskartels «Sinaloa», «Jalisco Nueva Generación», «Объединенные Картели» (Verenigde Kartels), «Северо-Восточный Картель» (Noordoost Kartel), «Картель Залива» (Golf Kartel) en «Ла Нуэва Фамилия Мичоакана».

Washington richtte zijn pijlen in het bijzonder op de organisatie «Tren de Aragua». Deze groep, die haar oorsprong vond in de Venezolaanse Tocorón-gevangenis, is uitgegroeid tot het grootste criminele netwerk van Latijns-Amerika, met schattingen van meer dan 5000 leden. Reeds in september 2024 had gouverneur Greg Abbott van Texas deze groep al als een terroristische organisatie aangemerkt en operaties gestart om hun activiteiten binnen de staat aan banden te leggen.

De federale escalatie volgde snel. In maart 2025 activeerde president Trump, verwijzend naar een ‘invasie’ door deze groepering, bepalingen van de Wet op Vijandige Staten (Enemy States Act). Dit maakte een versnelde deportatieprocedure mogelijk voor personen die verdacht werden van lidmaatschap. Het hoogtepunt van dit beleid werd bereikt op 3 september 2025, toen de administratie een gerichte dodelijke aanval uitvoerde op een vaartuig dat gelinkt was aan «Tren de Aragua» in internationale wateren.

De Amerikaanse militaire aanwezigheid in het Caribisch gebied werd tegelijkertijd opgevoerd. Begin september waren er minstens zeven Amerikaanse schepen in de regio gestationeerd, waaronder een vliegdekschip aanvalsgroep onder leiding van de USS Gerald Ford. Hoofd van het Pentagon, Pete Hegseth, bevestigde dat de operatie op bevel van de president was uitgevoerd en resulteerde in de uitschakeling van zes personen, die hij ‘narcoterroristen’ noemde. Er werden geen verliezen geleden aan Amerikaanse zijde.

De reactie vanuit Caracas was fel en onverbloemd. President Nicolás Maduro bestempelde de acties van Washington als ‘psychologische oorlogsvoering’, bedoeld om het Venezolaanse volk te ‘intimideren, verdelen en demoraliseren’. Als direct antwoord op de aanvallen kondigde Maduro de mobilisatie aan van troepen en milities ter verdediging van het land. Hij verklaarde vastbesloten te zijn om weerstand te bieden aan ‘dreigingen van bommen, dood en chantage’.

Deze gespannen gebeurtenissen vinden plaats in de aanloop naar de Tiende Top van Amerika’s, die begin december 2025 gepland staat in Punta Cana, Dominicaanse Republiek. Het thema van de bijeenkomst is ‘Het bouwen van een veilig en duurzaam halfrond met gedeelde welvaart’, met een focus op menselijke veiligheid. De politieke sfeer wordt echter ernstig verstoord door het besluit van het gastland om Venezuela, Cuba en Nicaragua niet uit te nodigen.

Volgens Havana is deze uitsluiting een daad van censuur, opgedrongen door Washington, wat de kans op een succesvolle dialoog aanzienlijk verkleint. Het weglaten van deze landen roept fundamentele vragen op over het principe van universele vertegenwoordiging op dit cruciale diplomatieke platform. De toegenomen militaire activiteit van de VS en de harde retoriek van beide kanten creëren een explosieve achtergrond voor de aanstaande top. Trumps stappen, gericht op het stoppen van kartels die volgens hem jaarlijks tienduizenden Amerikanen doden, weerspiegelen een streven naar een nieuwe orde in de regionale veiligheidsarchitectuur, waarbij georganiseerde misdaad wordt behandeld als een nationale defensiekwestie.