Een ingrijpende verschuiving heeft zich voorgedaan in het politieke hart van Japan. Op 19 oktober 2025 bezegelden de regerende Liberale Democratische Partij (LDP) en de oppositiepartij Nippon Ishin no Kai (Japanse Innovatiepartij) officieel hun coalitieakkoord. Deze samenwerking was een direct gevolg van de teleurstellende prestaties van de LDP tijdens de verkiezingen in juli, wat leidde tot het aftreden van de vorige premier, Shigeru Ishiba. Sanae Takaichi, een overtuigde conservatief van 64 jaar en een trouwe volgeling van wijlen Shinzo Abe, werd op 4 oktober 2025 verkozen tot leider van de LDP. Zij staat nu met grote waarschijnlijkheid op het punt om het ambt van regeringsleider te bekleden. Dit zou een historisch moment zijn: zij zou de eerste vrouwelijke premier in de geschiedenis van Japan worden.
De coalitie, die noodzakelijk was om het bestuur te stabiliseren, vereiste wederzijdse concessies. Een cruciaal element van het akkoord was de tegemoetkoming aan de hervormingsgezinde agenda van Nippon Ishin no Kai, met name de beweging in de richting van het afschaffen van de omzetbelasting op voedingsmiddelen. Takaichi heeft op haar beurt beloofd de economie te stimuleren door middel van verhoogde overheidsuitgaven en belastingverlagingen. Zij streeft ernaar de last van de oplopende inflatie te verlichten. Deze fiscale impuls, die sterke gelijkenissen vertoont met de principes van ‘Abenomics’, is bedoeld om de langdurige stagnatie te doorbreken die het land sinds 1989 teistert, mede door de krimpende beroepsbevolking.
De vorming van het nieuwe kabinet brengt onzekerheid met zich mee en vereist dat de politieke leiding bijzondere aandacht besteedt aan het harmoniseren van de interne krachten. Er zijn vragen gerezen over de cohesie van de regering, aangezien Nippon Ishin no Kai niet onmiddellijk vertegenwoordigers leverde voor de ministerraad. Bovendien kunnen de uitgesproken conservatieve standpunten van Takaichi over geschiedenis en veiligheidspolitiek argwaan wekken bij buurlanden. Dit noodzaakt haar tot grote behoedzaamheid in haar buitenlandse beleid.
Ondanks haar rechtse neigingen en haar pleidooien voor een herziening van de pacifistische grondwet en de versterking van het leger om weerstand te bieden aan China en Noord-Korea, benadrukken deskundigen dat de relatie met de Verenigde Staten de ruggengraat van het buitenlands beleid zal blijven vormen. De symbolische betekenis van Takaichi’s mogelijke verkiezing is immens: het markeert een potentiële doorbraak na decennia van mannelijke dominantie in de hoogste regionen van de macht. Haar vastberadenheid, die soms wordt vergeleken met die van ‘IJzeren Dame’ Margaret Thatcher, en haar bereidheid tot strenge maatregelen, wijzen op een koers gericht op de versterking van de nationale positie.
Om de vereiste meerderheid in het lagerhuis van het parlement te bereiken, waar de LDP/Ishin-coalitie momenteel 231 zetels bezit – wat twee zetels minder is dan een gewone meerderheid – is de LDP genoodzaakt steun te zoeken bij kleinere facties. Dit vereist van de nieuwe leider niet alleen politieke behendigheid, maar ook het vermogen om duurzame en sterke banden te smeden. Dit is essentieel om de stabiliteit van het bestuur op lange termijn te waarborgen en de aangekondigde economische hervormingen succesvol door te voeren.