De Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) maakt gebruik van haar interplanetaire missies om de interstellaire komeet 3I/ATLAS te bestuderen vanuit unieke observatieposities. De komeet, de derde die uit ons zonnestelsel komt, werd op 1 juli 2025 ontdekt door het ATLAS-telescoop in Chili.
Aangezien de Aarde zich nu van de komeet verwijdert en deze aan de andere kant van de zon komt te staan, is directe observatie vanaf onze planeet onmogelijk. Van 1 tot 7 oktober 2025 zullen de Mars-orbiters van de ESA, de Mars Express en de ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO), de komeet observeren wanneer deze dicht langs Mars vliegt. De piek van de nadering vindt plaats op 3 oktober 2025, op een afstand van ongeveer 30 miljoen kilometer van de ruimtevaartuigen. De Mars Express zal hiervoor de High Resolution Stereo Camera (HRSC) inzetten, terwijl de TGO de Colour and Stereo Surface Imaging System (CaSSIS) gebruikt om gedetailleerde beelden van 3I/ATLAS vast te leggen. Deze observaties zijn gericht op het verkrijgen van inzichten in de vorm, samenstelling en activiteit van de komeet. Wetenschappers hopen hiermee meer te leren over de aard van objecten die buiten ons zonnestelsel ontstaan.
De komeet vertoont een ongebruikelijke samenstelling, met een hoge verhouding van koolstofdioxide (CO₂) ten opzichte van water (H₂O), wat suggereert dat deze is gevormd in een omgeving met hogere stralingsniveaus of dichter bij de CO₂-ijslijn in zijn oorspronkelijke protoplanetaire schijf. Na zijn passage langs de zon, gepland voor november 2025, zal de Jupiter Icy Moons Explorer (JUICE) van de ESA eveneens 3I/ATLAS observeren. Deze observaties vinden plaats van 2 tot 25 november 2025. JUICE zal diverse instrumenten gebruiken om de kenmerken van de komeet, zoals zijn staart en coma, te bestuderen.
Vanwege de nabijheid van JUICE tot de zon tijdens deze periode, wordt verwacht dat de missie de komeet in een zeer actieve staat zal waarnemen, met een heldere halo rond de kern en een lange staart. Deze missies bieden een unieke kans om een interstellaire bezoeker van dichtbij te bestuderen. De data die door de instrumenten zoals de spectrometers van Mars Express (OMEGA en SPICAM) en de TGO (NOMAD) wordt verzameld, kan licht werpen op de vluchtige activiteit en samenstelling van 3I/ATLAS. De komeet zelf volgt een hyperbolische baan, wat aangeeft dat deze niet gravitationeel gebonden is aan onze zon, en beweegt met een aanzienlijke snelheid van ongeveer 130.000 km/u. De waarnemingen door de Mars-orbiters zullen de komeet, die naar schatting een kern heeft van 3 tot 12 kilometer in diameter, gedetailleerd in beeld brengen.