De archeologische opgravingen in de oude vesting Gehvhernik, gelegen in het hooggebergte van Noordoost-Turkije, in de regio Ardahan, provincie Artvin, zijn in volle gang. Tijdens het huidige onderzoeksseizoen hebben de teams een voorheen onbekende gewelfde ruimte blootgelegd. Deze kamer bevindt zich direct onder de apsis van de Kerk van de Heilige Petrus en Paulus. De afmetingen van deze stenen constructie zijn ongeveer 2 meter lang en 1,8 meter breed, overdekt door een solide stenen gewelf.
Volgens de onderzoekers zou deze specifieke kamer wel eens de laatste rustplaats kunnen zijn van de Georgische koning Ashot I de Grote. Ashot I, die regeerde in het begin van de 9e eeuw, was de stichter van de invloedrijke Bagratidendynastie. Hij droeg de eretitel Kuropalates, een prestigieuze benaming die hem door het Byzantijnse Rijk werd verleend als erkenning van zijn legitimiteit en belang als heerser.
De middeleeuwse Georgische kroniek 'Kartlis Tskhovreba', daterend uit de 11e eeuw, vermeldt expliciet dat de koning in deze kerk begraven ligt. Bronnen suggereren zelfs dat Ashot I de kerk zelf heeft laten bouwen. Hoewel de architectonische aanwijzingen sterk zijn, zijn er tot op heden geen menselijke resten of grafgiften in de kamer aangetroffen. Daarom blijft de precieze identificatie van dit graf voorlopig een hypothese.
De opgravingen staan onder leiding van Dr. Osman Aytekin, docent aan de afdeling Kunstgeschiedenis van de Van Yüzüncü Yıl Universiteit. Hij wordt bijgestaan door een team van specialisten en geniet de steun van het Turkse Ministerie van Cultuur en Toerisme. Dr. Aytekin benadrukte dat de architectonische indeling en de constructie van de kamer naadloos aansluiten bij de beschrijvingen in de middeleeuwse Georgische geschriften. Hoewel de stoffelijke resten ontbreken, biedt deze ontdekking een cruciale bevestiging van de historische context en draagt het bij aan de studie van de vormingsperiode van de middeleeuwse Georgische staat.
Naast de mogelijke graftombe hebben de archeologen ook sporen gevonden van een omvangrijke nederzetting binnen de vestingmuren. Ze troffen onder meer de overblijfselen aan van een keukencomplex, compleet met een tandoor (kleioven), diverse waterreservoirs (cisternen) en verschillende woongebouwen. De artefacten die werden geborgen, omvatten fragmenten van keramiek, Byzantijnse munten uit de 11e eeuw, en projectielen gemaakt van steen en metaal. Al deze vondsten zullen worden overgebracht naar het Artvin Museum voor verdere analyse en conservering.
De indrukwekkende bouwtechniek van de vestingwerken werd belicht door Dr. Turgay Beyaz van de Faculteit Ingenieurswetenschappen van de Pamukkale Universiteit, een expert in grond- en steenmechanica. Hij merkte op dat de monumentale muren van het kasteel zijn opgebouwd uit monolithische stenen die elk tot wel 10 ton wegen. Deze stenen werden zorgvuldig geselecteerd uit lokale steengroeven, wat getuigt van het uitzonderlijk hoge niveau van technisch vakmanschap in de Middeleeuwen.
De Gehvhernik Vesting werd oorspronkelijk gesticht in de 5e eeuw en kende een aanzienlijke versterking in de 9e eeuw onder leiding van Ashot I. Het fungeerde als het administratieve en koninklijke centrum van zijn domeinen. De heersende elite en hun families resideerden binnen de binnenplaats, terwijl handelaren en welgestelde burgers zich vestigden in het versterkte buitengedeelte van de stad, waar voorzieningen zoals badhuizen, tempels en fonteinen te vinden waren. De opgravingen, die in 2021 van start gingen, zullen naar verwachting nog minstens vijf jaar duren. Na voltooiing heeft het kasteel de potentie om uit te groeien tot een belangrijk cultureel en toeristisch knooppunt in de regio, waarbij de vondst van de gewelfde kamer de rol van Ardahan in de middeleeuwse geschiedenis herdefinieert.