Unieke Vikingvrouwenbegrafenis met zeeschelpen ontdekt in Oksvoll, Noorwegen

In de landelijke omgeving van Val, gelegen in het gebied Oksvoll van de gemeente Ørland aan de kust van Midden-Noorwegen, hebben archeologen een buitengewone vrouwelijke begrafenis uit de Vikingtijd blootgelegd. Het onderzoek werd uitgevoerd door een team van het Wetenschappelijk Museum van de Noorse Universiteit voor Wetenschap en Technologie (NTNU). De grafkuil bevond zich extreem dicht bij het oppervlak, op slechts ongeveer 15 tot 20 centimeter diepte. Dit maakte de vindplaats uitzonderlijk kwetsbaar voor verstoring door moderne landbouwpraktijken.

De sieraden die samen met de stoffelijke resten werden aangetroffen, maken het mogelijk om de begrafenis te dateren op ongeveer het midden van de 9e eeuw. De vrouw droeg ovale fibulae (mantelspelden), een kenmerkend onderdeel van de kleding van gehuwde en vrije vrouwen met een hoge status in de Scandinavische samenleving. Dit duidt erop dat zij deel uitmaakte van een welgestelde familie en waarschijnlijk een aanzienlijke rol speelde in het beheer en de economie van de boerderij.

Het meest ongebruikelijke aspect van de vondst waren echter twee grote zeeschelpen (scallops), die aan weerszijden van de onderkaak waren geplaatst, alsof ze de mond gedeeltelijk bedekten. Een dergelijk ritueel element is nog nooit eerder gedocumenteerd in Vikingbegrafenissen in Noorwegen, wat deze ontdekking werkelijk uniek maakt. De onderzoekers vermoeden dat de schelpen een symbolische betekenis hadden en mogelijk deel uitmaakten van een rituele ‘enscenering’ van de overledene voorafgaand aan haar uiteindelijke begrafenis.

Daarnaast ontdekten de archeologen kleine vogelbotjes rondom het skelet. Dit is een zeldzaamheid in de Noorse bodem, waar dergelijke fragiele materialen doorgaans snel vergaan. Mogelijk maakten deze botten deel uit van een verendek of een decoratief element van de kleding. Dankzij de specifieke eigenschappen van het lokale schelpenzand zijn deze kwetsbare details aanzienlijk beter bewaard gebleven dan men normaal zou verwachten.

Helaas was een deel van het graf beschadigd in de jaren 1960 tot 1970, toen een drainagekanaal werd aangelegd dat het gebied van de benen doorkruiste. Gelukkig bleef het bovenste gedeelte van de begraving onaangetast. Toen het gevaar van verdere verstoring duidelijk werd, ontvingen de archeologen noodfinanciering van het Directoraat voor Cultureel Erfgoed van Noorwegen, waardoor ze snel konden overgaan tot reddingsopgravingen.

Wat de site nog interessanter maakt, is het feit dat slechts tien meter verderop eerder al een andere begrafenis werd gevonden, daterend uit de 8e tot 9e eeuw. Wetenschappers zijn nu van plan om DNA-analyse uit te voeren om vast te stellen of deze individuen mogelijk aan elkaar verwant waren. Het zou een belangrijke stap zijn in het begrijpen van de sociale verbanden in deze vroege periode.

Als dit verwantschap wordt bevestigd, zou dit wijzen op het bestaan van een kleine familiegraveyard. Dit zou een fascinerend inzicht geven in de continuïteit van het leven en de sociale structuur op de eeuwenoude boerderij Val gedurende de Vikingtijd, en de prehistorische bewoning van de regio verder belichten.