12.000 Jaar Oude Kleifiguur uit Israël Herschept Beeld van Vroege Levantijnse Kunst

De archeologische gemeenschap in het Oostelijke Middellandse Zeegebied heeft een belangrijke impuls gekregen dankzij een baanbrekende ontdekking door Israëlische specialisten in het noorden van het land. Een onderzoeksteam, geleid door Laurent Davin en Leore Grossman, heeft een kleifiguurtje blootgelegd met een indrukwekkende ouderdom van 12.000 jaar. Dit artefact wordt toegeschreven aan de Natufische cultuur, daterend uit de pre-Neolithische of vroege Epipaleolithische periode.

De sensationele vondst werd gepubliceerd in het gezaghebbende tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), zo meldden vertegenwoordigers van de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem. Davin merkte op dat hij bij de eerste aanblik onmiddellijk de menselijke figuur herkende, gevolgd door de vogel die op de rug lag. Dit inzicht was cruciaal voor de verdere interpretatie van het stuk.

Dit unieke beeldje, dat een scène van interactie tussen een vrouw en een vogel – vermoedelijk een gans – uitbeeldt, biedt zeldzaam bewijs van het symbolische wereldbeeld dat eigen was aan vroege jager-verzamelaarsgemeenschappen. Archeologen suggereren dat de afgebeelde paring mogelijk niet letterlijk, maar eerder mythologisch moet worden geïnterpreteerd. Grossman lichtte de interpretatie toe: “We hebben deze scène geïnterpreteerd als een ingebeelde paring tussen een dierengeest en een mens – een thema dat vaak voorkomt in animistische samenlevingen.” Dit inzicht werpt nieuw licht op de complexe spirituele praktijken van de Natufiërs.

Het miniatuurvoorwerp, dat slechts 3,7 cm hoog is, werd vervaardigd uit lokale klei. Het feit dat het thermisch behandeld is bij een temperatuur van ongeveer 400°C, wijst op het vroege gebruik van pyrotechnologie door deze oude beschaving. Microscopisch onderzoek bracht tevens sporen van rood pigment (oker) aan het licht, wat duidt op een bewuste esthetische afwerking. Bovendien werd een vingerafdruk gevonden die hoogstwaarschijnlijk toebehoorde aan een jonge volwassene of een vrouwelijke ambachtsman, wat een zeldzame persoonlijke connectie biedt met de maker van 12 millennia geleden.

De archeologische waarde van deze vondst is onbetwistbaar. Het betreft hier een van de oudst bekende voorbeelden van figuratieve kunst die expliciet de interactie tussen mens en dier weergeeft. Wat nog belangrijker is, het is de vroegste naturalistische afbeelding van een vrouw die tot nu toe is ontdekt in Zuidwest-Azië. Dit detail herdefinieert onze kennis van de artistieke representatie van het menselijk lichaam in die periode.

De figuur werd aangetroffen binnen een halfronde structuur die geassocieerd wordt met begrafenissen en rituelen. Deze context benadrukt de diepe symbolische en ceremoniële rol die het beeldje speelde binnen de Natufische gemeenschap. De ontdekking door Laurent Davin en Leore Grossman dwingt ons tot een heroverweging van de complexiteit en de artistieke verfijning van de vroege kunst in de Levant, en bevestigt de Natufiërs als meesters van symbolische expressie lang vóór de opkomst van de landbouw.