In Duitsland, bij de stadskerk van Wolfhagen, zijn oude graven ontdekt

De ontdekking van menselijke resten tijdens bouwwerkzaamheden nabij de stadskerk in Wolfhagen, Duitsland, heeft geleid tot een onmiddellijke stopzetting van de werkzaamheden. Archeologen en historici zijn nu ter plaatse om de vondsten te onderzoeken en meer inzicht te krijgen in de geschiedenis van de regio.

Medewerkers van de Technische Dienst van de stad Wolfhagen stuitten op de botten tijdens graafwerkzaamheden aan de zuidoostelijke zijde van het schip van de kerk. Halverwege de week werden de bouwwerkzaamheden in dit specifieke gebied stilgelegd en werd het Staatsbureau voor Monumentenzorg Hessen ingeschakeld. Eerdere ontdekkingen in de omgeving van de kerk doen vermoeden dat de overblijfselen toebehoren aan personen die hier lang geleden christelijk begraven zijn.

Archeoloog Tilo Warneke, die de werkzaamheden begeleidt, schat dat de opgegraven resten afkomstig zijn van minstens 13 individuen. De botten lagen op een diepte variërend van 40 tot 60 centimeter, soms naast elkaar en soms over elkaar heen. De skeletten zijn in relatief goede staat, dankzij de kalkhoudende bodem die weinig kalk aan de botten heeft onttrokken. Helaas zijn er ook plekken vastgesteld waar de druk van zwaar materieel schade heeft toegebracht aan de skeletten.

Warneke gaat ervan uit dat deze menselijke resten dateren uit een periode waarin het gebruikelijk was om overledenen in de nabijheid van kerken te begraven. Omdat er geen grafgiften zijn aangetroffen, is de precieze datering van de skeletten momenteel onzeker. De begravingen kunnen dateren van de stichting van de kerk tot aan de 19e eeuw.

Tussen de botten werden afzonderlijke, hoekige ijzeren spijkers met houtresten gevonden. Dit wijst erop dat een deel van de overledenen in kisten ter aarde is besteld. Hoewel het begraven in lijkwaden mogelijk afhing van financiële overwegingen, zijn er geen sporen van dergelijke waden gevonden.

Hoewel antropologisch onderzoek meer duidelijkheid zou kunnen verschaffen over de leeftijd van de skeletten, staat dit niet op de planning. Aanvullende informatie kan wellicht worden verkregen uit de stadsgeschiedenis van Wolfhagen, bijvoorbeeld uit oude kronieken of kerkboeken. De botten zullen nu nauwkeurig worden gedocumenteerd, gemeten en gefotografeerd. Vervolgens worden ze tijdelijk opgeslagen en later herbegraven, waarschijnlijk dicht bij de kerk, de oorspronkelijke rustplaats.

De graafwerkzaamheden aan de zuidoostzijde van het kerkenschip waren bedoeld voor de aanleg van extra parkeerplaatsen aan de Burgstraße. Bij werkzaamheden in de nabijheid van historische monumenten, zoals de Evangelische stadskerk, is het standaardprocedure om archeologen te betrekken. De grond kan immers altijd verrassingen bevatten, of het nu gaat om oude funderingen of, zoals nu, menselijke overblijfselen. Pastor Martin Jung benadrukt het belang van een respectvolle en waardige omgang met de gevonden resten. Zodra het onderzoek is afgerond, zullen de menselijke resten opnieuw worden begraven, waarbij de kerk duidelijke richtlijnen en procedures volgt voor de herbegrafenis.

Archeoloog Tilo Warneke wijst erop dat het begraven van overledenen in de omgeving van kerken een traditie was die al begon in de 11e en 12e eeuw en standhield tot in de 19e eeuw. Pas toen de ruimte rond de heilige gebouwen schaars werd, werden nieuwe begraafplaatsen buiten de directe kerkzone aangelegd.

Voor de inwoners van Wolfhagen is de vondst van menselijke botten bij de stadskerk geen onbekend fenomeen. Ongeveer twaalf jaar geleden, tijdens de aanleg van nieuwe technische voorzieningen, werden naast oude muren die wezen op een voorganger van het gebouw, ook skeletten blootgelegd. Daaronder bevonden zich de resten van een vrouw die mogelijk zwanger was ten tijde van haar overlijden, samen met twee kleine kinderen. De locatie van deze vondst, dicht bij de fundamenten van de toren en op de stenen vloer van de kerk, suggereerde destijds dat de vrouw mogelijk een hogere sociale status genoot.

De werkzaamheden tussen de kerk en het stadhuis zouden oorspronkelijk begin november 2025 afgerond moeten zijn. De inzet van archeologen en historici zal echter de komende weken voor vertraging zorgen. Burgemeester van Wolfhagen, Dirk Scharrer, houdt rekening met uitstel, maar benadrukt dat de kerstmarkt op 6 en 7 december hierdoor niet in gevaar mag komen.