Planeet onthult verborgen CO2-reservoir op onverwachte plek

Soms presenteert onze planeet ontdekkingen die ons dwingen om ons wereldbeeld fundamenteel te herzien. Dit specifieke moment valt ontegenzeggelijk in die categorie.

Wetenschappers hebben vastgesteld dat zich in de oude oceaanbodem, langs de langzaam uit elkaar drijvende Mid-Atlantische Rug, gigantische natuurlijke opslagplaatsen voor kooldioxide bevinden. Deze reservoirs bevinden zich niet aan het oppervlak en ook niet in de oceanen zelf. Ze liggen verborgen in de diepe puinlagen van oeroude onderzeese bergen, die al die miljoenen jaren hun cruciale rol verhulden.

Wat is er aan het licht gekomen

Tijdens de South Atlantic Transect (SAT), een reeks van vier IODP-oceanische expedities die liepen van 2020 tot 2022, onderzochten onderzoekers de oceaanbodem met een leeftijd variërend van 7 tot 61 miljoen jaar langs de 31e breedtegraad zuid.

Het bleek dat talusbreccia – chaotische puinmassa's die ontstaan wanneer onderzeese bergen eroderen en afbrokkelen – geen inert afvalmateriaal van de zeebodem is. Integendeel, het fungeert als een krachtige geologische spons die CO2 uit het zeewater absorbeert en vasthoudt.

Verbluffende data voor de wetenschap

In de boorkern U1557 (Expeditie 390/393) werd vastgesteld dat deze poreuze zones gemiddeld 7,5% kooldioxide per massa bevatten, vastgelegd in de vorm van carbonaatmineralen. Dit is een ontdekking van enorme omvang.

Dit resultaat kantelt het eerdere perspectief, waarbij mid-oceanische ruggen uitsluitend werden beschouwd als bronnen van koolstof. Het is nu duidelijk dat zij deze koolstof ook gedurende tientallen miljoenen jaren opslag.

De mondiale implicaties

Dit is van groot belang voor de gehele planeet. De platentektoniek, de beweging van de lithosferische platen, creëert niet alleen nieuwe korst. Het genereert ook poriën, scheuren en kanalen waardoor zeewater diep in de aardkorst kan infiltreren. Dit water neemt opgeloste CO2 mee.

Daar, in de diepe stilte, wordt deze koolstof omgezet in stabiele carbonaten. Dit proces onthult een langetermijn koolstofcyclus waarvan we voorheen het bestaan niet vermoedden. Het is een mechanisme dat op geologische tijdschalen werkt.

Een feit dat de modellen verandert

Klimaatmodellen en -formules moeten nu een cruciale nieuwe component integreren: oude, afgebroken zones van de oceaanbodem fungeren als immense natuurlijke CO2-reservoirs.

Het ontstaan van deze zones is direct gerelateerd aan de krachten die de oceanen zelf vormen. Hun werking strekt zich uit over miljoenen jaren. Ze zijn onlosmakelijk verbonden met de ademhaling van de aarde.

Wat wij als een crisis ervaren, is voor de planeet een doorlopend proces. Wat voor ons een probleem lijkt, is voor haar een nieuwe, natuurlijke vorm van aanpassing. De aarde is niet chaotisch; zij reguleert zichzelf voortdurend. Ze ontwikkelt mechanismen die op het niveau van tijdperken functioneren, en doet dit op een stille, elegante en uiterst efficiënte wijze.